ဖဲစီဆွံအနီႈပၚမုဥအမုႈနံၚ အီးကထိဘ႕ဥ ၇ သီ

ဖဲစီဆွံအနီႈပၚမုဥအမုႈနံၚ          အီးကထိဘ႕ဥ ၇ သီ

ကိးနံဥဒဲး ဖဲလါအီးကထိဘ႕ဥ ၇ သီအမုႈနံၚယ တႈအိဥဖွိဥကရ႕မၚလၚကပီၚ၀ဲ ဖဲစီဆွံအနီႈပၚမုဥအမုႈနံၚစီဆွံနဥ့လီၚ’ ဘဥတႈသ့ဥညါစ့ႈကီးအီၚဒ္အမ့ႈ မုႈကနီၚလ႕အမၚန႕ၚတႈ (Our Lady of Victory)နဥ့လီၚ’ တႈမၚလၚမၚကပီၚတႈအမုႈနံၚအံၚ ဟဲအိဥထီဥ၀ဲဖဲ နံဥကဎၚဖွိဥ ၁၆ အကတီႈယ မ့ႈလ႕ကီႈဎူူရပၚ မၚန႕ၚကြံဏ၀ဲဒုဥဒါသ့ဥတဖဥ အတႈႏုႈလီၚ၀ဲ (Turkish invasion) အဃိနဥ့လီၚ’ ပႈပါပံဥအူဎဲႈဂၚတဂၚ ပဏဖ်ါထီဥ၀ဲတႈမၚန႕ၚတႈအံၚ မ့ႈ၀ဲလ႕တႈသနၚ့သးလ႕ နီႈမၚရံအတႈဃ့ကညးစ႕ၚတႈအဃိယ ဒီးတႈထုကဖဥတႈ ခီဖ်ိဖဲစီဆွံအံၚ မ့ႈ၀ဲလ႕ကီႈမိႈပွႈဎူရပၚဒီဘ့ဥညါအပူၚနဥ့လီၚ’

ပႈပါ Leo XIII ပဏလီၚ၀ဲတႈမၚလၚမၚကပီၚ ဖဲစီဆွံအနီႈပၚမုဥ လီၚလီၚဆီဆီယ ဒီးကြဲးဖ်ါထီဥ၀ဲတႈဂ့ႈအံၚ ခီဖ်ိအလံဏပရ႕ ၁၁ ဘ့ဥသ့ဥတဖဥအပူၚယ ဖဲလ႕အပ႕ဆွ႕၀ဲတႈအိဥဖွိဥကရ႕အကတီႈနဥ့လီၚ’

ဒီးလ႕လံဏပရ႕သ့ဥတဖဥအက်ါယဖဲ ၁၈၈၃ အနံဥယ ပဏဖ်ါထီဥ၀ဲ တႈထုကဖဥဆူနီႈမၚရံအအိဥ လ႕အအိဥတ့ႈလံလ႕ပ်႕ၚလံၚလံၚတဎုႈယ လ႕ Latin အက်ိဏဘဥတႈသ့ဥညါအီၚလ႕ တႈထုကဖဥတဎုႈဒ္အမ့ႈ (Sub Tuum Praesidium), ဒီးလ႕အလံဏပရ႕အပူၚ ပႈပါစံး၀ဲလ႕ အမ့ႈ၀ဲတႈထုကဖဥတဎုႈလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ဖိသ့ဥတဖဥ ထုကဖဥညီႏုႈ၀ဲ ဖဲအ၀ဲသ့ဥခီဖ်ိထံဥဘဥ၀ဲ တႈဘဥဎိဏဘဥဘွီယ ဒီးဆ႕ကတီႈလ႕အအိဥလ႕ပွဲၚ၀ဲဒီး တႈကီတႈခဲသ့ဥတဖဥအကတီႈ လ႕တႈဃုထံဥနဥ့တႈအိဥသဒ႕အလီႈ လ႕နီႈမၚရံအအိဥနဥ့လီၚ’

ဖဲ ၁၄၅၃ အနံဥ Turkish Ottoman Empire အသုးမုႈသံဥဘိသ့ဥတဖဥ ႏုဏလီၚ၀ဲဆူ Byzantine Empire ဒီးဒုးအိဥထီဥ၀ဲ တႈလီၚမုဏလီၚဖးလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အပူၚ ခီဖ်ိိ Islamic law အတႈသိဥတႈဘ်႕သ့ဥတဖဥအဖီလဏနဥ့လီၚ’ ဒီးဖဲနံဥအကဎၚဒီးအကဎၚလ႕အဟဲတုၚ၀ဲသ့ဥတဖဥအပူၚ ပွၚ Turky ဖိသ့ဥတဖဥ မၚဒိဥထီဥလဲဥထီဥတႈလီႈတႈက်ဲ ဒ္သိးအကအိဥ၀ဲလ႕ အ၀ဲသ့ဥအတႈစိတႈကမီၚအဖီလဏယ ဒီးပဏလီၚ၀ဲကဘီထံအသုးမုဥ (Naval Power) လ႕ Mediterranean အတႈလီႈတႈက်ဲသ့ဥတဖဥအပူၚနဥ့လီၚ’ ဖဲ ၁၅၆၅ အနံဥ လဲၚဒုးမၚနဥ့၀ဲ Malta, ဒီးဆ႕မုဏလဏ၀ဲဒ္သိး အကႏုႈလီၚ၀ဲဆူ ၀့ႈရိမ့ၚနဥ့လီၚ’

ကဲးသလံးတႈအိဥဖွိဥကရ႕ အသုးမုႈသံဥဘိလ႕အအိဥ၀ဲလ႕ Genoa, Spain ဒီးတႈလီႈတႈက်ဲလ႕အအိဥ၀ဲလ႕ ပႈပါအတႈပ႕တႈၿပးအဖီလဏသ့ဥတဖဥ ပဏဖွိဥဃုဏလိဏအသး ဒုးအိဥထီဥ၀ဲ သုးမုႈသံဥဘိတခါဃီ ဒီးဘဥတႈဟ့ဥလီၚအီၚအမံၚအသဥလ႕အမ့ႈ Holy League အခီပညီသုးမုႈသံဥဘိလ႕ အစီဆွံ၀ဲ ဒ္သိးအကႀတီဆ႕ကဟုကဎဏ၀ဲ ပွၚခရံဏဖိသ့ဥတဖဥ အတႈစူဥတႈနဏ လ႕ပွၚ Turkey ဖိသ့ဥတဖဥအတႈႏုႈလီၚ၀ဲအပူၚနဥ့လီၚ’ ပွၚခရံဏဖိသ့ဥတဖဥအသုးမုႈ လဲၚ၀ဲဆူ ကီႈ Greece အမုႈႏုႈပီႈလဲဥထံက႕ႈနံၚ ဖဲ ၁၅၇၁ လါအီးကထိဘ႕ဥ ၇ သီအမုႈနံၚ ဒ္သိးအကကြဥဆ႕ႈမဲဏ၀ဲ ပွၚ Turkey ဖိသ့ဥတဖဥအဂီႈနဥ့လီၚ’

ပွၚသုးဖိလ႕ ကဘီသုးအဘ့ဥ အါနဥ့ ၂၀၀ သ့ဥတဖဥ ထုကဖဥသကိးဖဲစီဆွံ လ႕တႈအိဥကတဲႈကတီၚသးလ႕ တႈဒုးတႈဎၚအဂီႈယ ဒ္တႈအိဥဖွိဥကရ႕ဖိလ႕ ကီႈဎူရပၚဒီဘ့ဥမၚ၀ဲအသိးယ ဒ္အဘဥတႈမ႕နဥ့ဆီဥခံအီၚလ႕ ပႈပါ ဒ္သိးပွၚကအိဥဖွိဥရိဖွိဥ ဃ့ကညးတႈ ခီဖ်တႈသနၚ့သးလ႕နီႈမၚရံအတႈဃ့ကညးစ႕ၚတႈအပူၚ လ႕တႈကြႈဆ႕ဥမဲဏ Turkey အသုမုဥသ့ဥတဖဥအဂီႈနဥ့လီၚ’

တႈစံဏဃဲၚတဲဃဲၚတနီၚနီၚအပူၚအိဥဖ်ါ၀ဲလ႕ ပႈပါပံဥအူဎဲႈဂၚတဂၚ ဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲ တႈထံဥလ႕အလီၚတိဏလီၚဆီ၀ဲ လ႕အမ့ႈသုးမုဥစီဆွံ (Holy League) အိဥထီဥ၀ဲဒီးတႈမၚန႕ၚတႈအဂ့ႈနဥ့လီၚ’ ဒီးဖဲဆ႕ကတီႈအံၚအပူၚ ပႈပါဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈကစီႈလ႕ ပွၚ Turkey ဖိအကဘီသုးအဘ့ဥ ၃၀၀ သ့ဥတဖဥအက်ါ ၁၃ ဘ့ဥသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈဖီဥနဥ့အီၚ မ့တမ့ႈ လီၚဘ်႕႕ကြံဏ၀ဲနဥ့လီၚ’ ဒ္နဥ့ဒီးပႈပါဘဥတႈထိဥဟူးထိဥဂဲၚထီဥအီၚလ႕ အကပဏလီၚ၀ဲမုႈနံၚလ႕အမ့ႈ ဖဲစီဆွံအနီႈပၚမုဥအမုႈနံၚ (Our Lady of the Rosary) အမုႈနံၚနဥ့လီၚ’