ပွၚစီဆွံ မးဂရဲး လ႕(Scotland) ဒီး စီဆွံ ဂဲးထရူး အမုႈဘူဥနံၚ လါနိဥ၀့ဘ႕ဥ ၁၆ သီ

Monday, November 16, 2020

ပွၚစီဆွံ မးဂရဲး လ႕(Scotland)

စီဆွံ နီႈမးဂရဲး မ့ႈပွၚစီဆွံလ႕ အအံၚက့ၚကြႈထဲ ကီႈစကိးတလႈ တပါန႔ဥလီၚ’ မးဂရဲးန႔ဥ ဖဲခရံဏ ၁၀၄၅ အနံဥ အဥကလိၚဆ႕ဥဆိဥ စီၚပၚ အဲဥဒြဲဥ ဒီး အဥကသါ အိဥဖ်ဲးထီဥ၀ဲဖဲ ဟဲးဂ့ၚရံဥ ကီႈစဲဥ အပူၚန႔ဥလီၚ’ အဒူဥဖိထ႕ ဖိသ့ဥတဖဥ ဖဲ ၁၀၅၇ အခါ က့ၚက့ၚ၀ဲဆူ ကီႈအံးကလဥ သ့၀ဲ ဘဥဆဥ နီဥမဥ အသူးဖိိသ့ဥတဖဥ ၀ဏႏုၚ မၚအ႕မၚနး တႈအဃိ ဃ့ဥထီဥ၀ဲဆူ ကီႈစကိးတလႈ န႔ဥလီၚ’

ဖဲအအိဥ၀ဲ ၂၄ နံဥ အခါ ဒိးတ့ဒိးဖ်ီ အသး ဒီး စကိးတလႈ အစီၚပၚ (Malcolm ) သ႕ဂၚတဂၚ၀ံၚ ထီဥဖိ ၀ဲ ၈ ဂၚန႔ဥလီၚ’ အ၀ဲမ့ႈမိႈလ႕ အဒိတဲဏဂ့ၚ၀ဲ တဂၚ ဒီး နီႈပၚမုဥ လ႕အလ႕အပွဲၚ၀ဲ တဂၚလီၚန႔ဥ အိဥဖ်ါထီဥ၀ဲန႔ဥလီၚ’ မ့ႈလ႕ အတႈအဲဥ ဒီး အတႈသ့တႈဘဥ အဃိ မၚကဎၚလီၚက့ၚ မၚစႈလီၚန႔ႈက့ၚ စီၚပၚ အတႈသူဥဒိဥ သးဖ်ိးထီဥ တႈန႔ႈ၀ဲ အသိး မ့ႈလ႕ အတႈ တီတႈလိၚ ဒီး အတႈသူဥကညီၚ သးကညီၚ သ့တႈအဃိ မၚက့ၚ တႈအဲဥတႈကြံ တႈသူဥကညီၚ သးကညီၚ အတႈဖံးတႈမၚ န႔ႈက့ၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’

သီဘူဥသီခါ သ့ဥတဖဥ အတႈမၚသီထီဥက့ၚ အနီႈသးတႈအိဥမူ အဂီႈ သူဥထီဥဘွီထီဥန႔ႈ က့ၚ၀ဲ ကေိဧိၚ ကီဥဧိၚ သ့ဥတဖဥန႔ဥလီၚ’လ႕ကဲးသလံးတႈအိဥဖွိဥ အတႈလဲလိဏထီဥသး အဂီႈ မၚစ႕ၚက့ၚ၀ဲတႈ အါအါ ဂီႈဂီႈန႔ဥလီၚ’

ဖဲခရံဏနံဥ ၁၀၉၃ လါနိဥ၀့ဘ႕ဥ ၁၆ သီအနံၚန႔ဥ မံမုဏအသးလ႕ ခရံဏအပူၚန႔ဥလီၚ’ မ့ႈလ႕ အတႈစီတႈဆွံ ဒီး တႈတီလိၚလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အဖီခိဥ အဃိ သတးဒီး တႈဂုၚက်ဲစ႕ၚ လ႕ တႈလဲလိဏန႔ႈက့ၚ တႈလ႕ တႈအိဥဖွိဥအပူၚအဃိ ဖဲခရံဏနံဥ ၁၂၅၀ အပူၚ ပႈပါ Pope Innocent-IV ပဏထီဥအီၚဆူ ပွၚစီဆွံ အလီႈအလၚန႔ဥလီၚ’

စီဆွံ နီႈဂဲးထရူး

နီႈဂဲးထရူး အိဥဖ်ဲဥ ထီဥ၀ဲလ႕ ကီႈ ဂေ႕မနံဥ Thuringia ကီႈစဲဥ Eislebenတႈလီႈအပူၚ န႔ဥလီၚ’ တႈလီႈအပူၚ မၚလိ သ့ဥညါထီဥအသးလ႕ ဘ့းနဒ့ အကရ႕ကရိ ဖံ၀ါ သ့ဥတဖဥ အကေိပူၚ မ့ႈက့ၚ၀ဲ ပွၚကူဥသ့တဂၚန႔ဥလီၚ ဘဥဆဥ လ႕အတႈကူဥသ့အဖီ ခိဥ တႈသး ကလ႕ဏတအိဥလ႕ဏ၀ဲ ဘဥဒီး ဟ့ဥလီၚအသးဆူ ဎြၚအစူပူၚ ဒီး ကဲထီဥ၀ဲဖံ၀ါ တပါ န႔ဥလီၚ’ အ၀ဲ ပွၚစီဆွံလ႕ အစူႈနဏ၀ဲ ခရံဏအတႈဟံးန႔ႈ ပွၚကညီ အတႈအိဥမူ ဒီး လီၚဆီဒဥတႈ အတႈ ဎူးဎီႈပဏကဲ ဎ့ဥရူး အသးဂ့ၚစီဆွံတုႈ ဒီး ကိဥဘူဥစီဆွံ တပါန႔ဥလီၚ’

အ၀ဲ ဒိးန႔ႈထံဥ သ့ဥညါ ဘဥက့ၚ တႈလီႈလိၚလီၚလး အါအါဂီႈဂီႈ လ႕ဎြၚအအိဥ ဒီး ကြဲးက့ၚ လံဏလ႕ အဘဥဃး ဒီး နီႈသး အဂီႈ အါဘ့ဥန႔ဥလီၚ’ ပတုၚလ႕ နံဥကဎၚဖိး အါအါထီဥ၀ဲ အကတီႈ အတႈကြဲးသ့ဥ တဖဥ ဒိဥစိ န႔ႈက့ၚ ဘဥဃး ဎ့ဥရူး အသးဂ့ၚစီဆွံ တုၚ အမုဥဘူဥနံၚ ဟဲအိဥထီဥ၀ဲန႔ဥ ပဒ့ဥကြံဏအီၚ တန႔ႈ၀ဲဘဥန႔ဥလီၚ’

ဖဲခရံဏနံဥ ၁၃၀၁ အနံဥ န႔ဥ မံမုဏအသးလ႕ ခရံဏပူၚ ဖဲ အသးအိ္ဥ၀ဲ ၄၅ နံဥ န႔ဥလီၚ’