ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ / သီခါ) အဘူဥနံၚ (၁၁၇၀”၁၂၂၁ ) (8.8.2020)

ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ / သီခါ)  (၁၁၇၀”၁၂၂၁ )  (8.8.2020)

ပွၚလ႕အသူဥထီဥဘွီထီဥ၀ဲ ( ပဎ့ၚဒံၚကၚတီရိOrdoPraedicatorum) တႈကရ႕ကရိန႔ဥ မ့ႈ၀ဲ ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) န႔ဥလီၚ’ ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) န႔ဥအိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဒဥဖဲ ( ၁၁၇၀ နံဥ) ဖဲ (စပ့ၚကီႈပူၚ) ကၚလဥရိကၚ (Calaroga) ၀့ႈန႔ဥလီၚ’ ဒိးန႔ႈ၀ဲသီခါအလီႈအလး၀ံၚဒီး လီၚဘဥ၀ဲမူဒါဖဲ အီၚစမၚ၀့ႈ တႈအိဥဖွိဥလီႈဒိဥ (Osma) န႔ဥလီၚ’  ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) မ့ႈ၀ဲပွၚ လ႕လူၚမၚထြဲ ပွၚစီဆွံ (St. Augusting) တႈသိဥတႈသီတဂၚန႔ဥလီၚ’

ဆ႕ကတီႈဖဲ(၁၉၀၄)န႔ဥ လဲၚ၀ဲဆူတ့မဥ(Denmork) တႈလီႈအခါ ဖဲလဲၚ၀ဲလ႕က်ဲ အဆ႕ကတီႈ  ဆီတလဲန႔ဥ၀ဲ  (Taulous)တီလီဥ၀့ႈ (Hotel) ခိဥတဂၚ အတႈအိဥမူ န႔ဥလီၚ’အဃိပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) တဂၚဘဥဃးတႈတဲဎြၚကလုႈကထါန႔ဥ သ့ဥညါ၀ဲဒီး ထံဥဘဥ၀ဲလ႕လ႕ လ႕အဂီႈမ့ႈ၀ဲ တႈဆိတႈကမီၚတခါ န႔ဥလီၚ’ လ႕ခံဘဥတႈဆွ႕အီၚလ႕ ပေ႔ၚသ့ဥကီႈ ကလံၚထံးတကပၚလ႕ ကမၚဆီတလဲက့ၚ၀ဲ (French Albigenses) တႈလီႈလ႕အအိဥဒီးတႈလဲၚထီဥလဲၚထီန႔ဥလီၚ’

အိဥ၀ဲဖဲန႔ဥ နံဥဎံဏထီဥဒီးဎံဏထီဥ မ့ႈလ႕အိဥ၀ဲဒီး တႈဃုဏက်ဲးစ႕း စံးကတိၚ ဎြၚကလုႈ ကထါအဃိယ  မ့ႈလ႕အိဥ၀ဲဒီး တႈအိဥမူတႈမၚလိလ႕ အတီအလိၚအဃိဒီး မ့ႈ၀ဲပွၚလ႕ အိဥမူမၚ တႈစီတႈဆွံအဃိ ပွၚအါဒ္အါဂၚ နုဏလီၚ၀ဲဆူ ကဲဥသလံဏတႈဘါ န႔ဥလီၚ’ ဖဲ၀့ႈ (Citeaux) န႔ဥဎသ့ဥလ႕အိဥဒီးတႈန႕ႈပ႕ႈ တႈဟံးတႈဖီဥကမဥ သ့ဥတဖဥလ႕ ပွၚမၚတန႕ၚသ့ဥတဖဥန႔ဥ ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) စံးဘဥအ၀ဲသ့ဥလ႕ ပတဘဥသု၀ဲဃဲဏဘဥဒီး ပကဘဥအိဥဒီး တႈထုကဖဥလ႕ အ၀ဲသ့ဥအဂီႈ န႔ဥလီၚ’  ပတဘဥအိဥဒီး တႈကူတႈသိး လ႕အဂ့ၚဘဥဒီး ပကဘဥအိဥ၀ဲဒီး တႈဆီဥလီၚသူဥဆီဥလီၚသး န႔ဥလီၚ’

ဘဥတနံၚ ပွၚသံကြႈအီၚလ႕ တႈဒိတႈတဲဏယ တႈမၚလိလ႕အဂ့ၚဒီး တႈဂ့ၚတႈ၀ါလ႕ အိဥဒီးနၚ သ့ဥတဖဥနလဲၚမၚလိအီၚဖဲလဲဥအဂ့ႈအခါ စံးဆွ႕၀ဲလ႕ ( တႈအဲဥတႈကြံအလံဏပူၚ) န႔ဥလီၚ’ မၚဃုဏ၀ဲတႈဒီး ပွၚမၚဎြၚအတႈမၚသ့ဥတဖဥဒီး သူဥထီဥဘွီထီဥ၀ဲ (ပရ့ၚတံၚကၚတီရိ) တႈကရ႕ကရိဖဲ (တ႔ၚလီဥ) ၀့ႈန႔ဥလီၚ’အပွၚတႈကရ႕ကရိဖိသ့ဥတဖဥ မၚလိ၀ဲလံဏလ႕ အလုႈအပွ႔ၚအိဥသ့ဥတဖဥဒီးမၚစ႕ၚ၀ဲဒဥဘဥဃး တႈတဲထုကလုႈဎြၚးကထါန႔ဥလီၚ’

အ၀ဲသ့ဥခဲလ႕ဏ န႔ႈဘဥ၀ဲ တႈအုဥသးလီၚတံႈဖဲ (၁၂၁၆) နံဥန႔ဥလီၚ’  ပွၚစီဆွံ (ဒီမံန႔ဥ) န႔ဥ ဆီဥထြဲဒီးမ႕၀ဲ အပွၚဒီပုႈ၀ဲလ႕ မၚဃုဏတႈဒီးအီၚ သ့ဥတဖဥလ႕ ကကတိၚ၀ဲ ဘဥဃးဎြၚအဂ့ႈ ဒီးကစံးကတိၚတႈဒီးဎြၚ န႔ဥလီၚ’ မ့ႈလ႕အ၀ဲ အိဥဒီးတႈပဏကဲမိႈစီဆွံမၚရံဎၚအဃိ မ့ႈ၀ဲပွၚလ႕စးထီဥ မၚ၀ဲမိႈစီဆွံရံဎၚ ဖဲနဏစီဆွံတဂၚန႔ဥလီၚ’ ဖဲ (၁၂၁၇) နံဥန႔ဥဖဲမိႈစီဆွံမၚ ရံဎၚ ဘဥတႈစိဏထီဥအီၚဆူ မူခိဥဘီမုႈအဘူဥနံၚန႔ဥ  မ႕လၚီ၀ဲ ဒီမနံဥကၚ အပွၚမၚတႈဖိ သ့ဥတဖဥလ႕ ကလဲၚမၚတႈလ႕ တႈလီႈလ႕အဂၚ သ့ဥတဖဥန႔ဥလီၚ’

ဒီးစံး၀ဲ ဎတပဏခုသူဥ တႈခ်ံတႈသဥလ႕ အိဥဒီးဎၚ သ့ဥတဖဥဘဥဒီး ဎကဖွံလီၚဎဲဒဥခဲလ႕ဏန႔ဥလီၚ’ တခ်ဳးဖဲ အ၀ဲအိဥလ႕ဘိၚလီၚ၀့ႈ လီၚတံႈလီၚဆဲးဘဥအခါ အိဥ၀ဲဖဲ၀့ႈရိၚမ့ၚ ဒ္န႔ဥလီၚ’မ့ႈလ႕အိဥဒီးတႈမၚဒိဥဒိဥအါအါလ႕ ပွၚတႈမ႕ဖိသ့ဥတဖဥအဂီႈဒီး ဂံႈဘါလ႕ဏ၀ဲအဃိ ဖဲအသးနံဥအိဥ၀ဲ (၅၂) နံဥန႔ဥ မံမုဏ၀ဲဒဥဒီးခရံဏ န႔ဥလီၚ’