ပွၚစီဆွံ စီၚလ့ဥအိဥ အဂ့ႈဖုးကိဏ St.Leo the Great 10.11.2020

 ပွၚစီဆွံ စီၚလ့ဥအိဥ အဂ့ႈဖုးကိဏ St.Leo the Great 10.11.2020

စီၚဆွံ စီၚလ့ဥအိၚ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲ လ႕ ဖဲလ႕ ခရံဏနံဥ ၃၉၁ အနံဥန႔ဥလီၚ’ အ၀ဲ ဒိးန႔ႈဘဥ က့ၚ၀ဲ ဒံဥက့ၚ (Deacon) အလီႈ အလၚဖဲလ႕ ပႈပါ  Celestine-I အတႈပ႕တႈျပးတႈ အဆ႕ကတီႈန႔ဥလီၚ’

ဖဲအ၀ဲကဲထီဥ ဒံဥက့ၚ န႔ႈအခါ လ႕အအိဥ၀ဲဆိး၀ဲ တႈလီႈန႔ဥအပူၚ ဘဥဃးသုး အပွၚနဲႈတႈ ခိဥနဥ ဒိဥ တဂၚ ဒီး ပွၚန႔ႈစိန႔ႈကမီၚလ႕ အမၚ တႈဒ္ စံဥညီဥကြီဥ လ႕ အဲဥလ္ဘဲဥနးစ္ (Chief Magisfrate of Albinus)  အပူၚ ယအ၀ဲသ့ဥခံဂၚ အဘ႕းစ႕ၚ တႈဘဥ လိးဖိးလိးကအိဥထီဥက့ၚ၀ဲ အဂီႈ စီၚလ့ဥအိဥ ဘဥတႈဟံန႔ႈက့ၚ၀ဲမူဒါ ဒီး စီၚပၚ Valentinian-III သ႕ဂၚ တဂၚ ဆွ႕အီၚဆူ ဂီ(Gaul) ကီႈစဲဥအပူၚန႔ဥလီၚ’ စီဆွံ လ့ဥအိဥ မၚလ႕ပွဲၚထီဥ ဘး က့ၚ၀ဲ အမူအဒါ န႔ဥလီၚ’

ဖဲလ႕ ပႈပါ Sixtus-III သ႕ဂၚတဂၚ သံ၀ံၚ အလီၚခံယ ခရံဏနံဥ ၄၄၀ အနံဥ လါစ့ဥတ့ဘ႕ဥ ၂၉ သီအနံၚန႔ဥ စီဆွံ စီၚလ့ဥအိဥ  ဘဥတႈဃုထ႕ ထီဥက့ၚ ဒ္ ပႈပါ တဂၚ အသိး၀ံၚ ဟံးန႔ႈ က့ၚ အမံၚလ႕ လ့ဥအိဥ တ႕   (Leo – I) တပါ န႔ဥလီၚ’ ဖဲအ၀ဲ ပ႕တႈျပၚ တႈ ဒ္ပႈပါ တဂၚ အသိး အဆ႕ကတီႈ ဒ္ တႈအိဥဖွိဥ ကရ႕ အခိဥ အနဥ ပႈပါ တဂၚအသိး အသူဥအသ့ဥ အဆဲးလၚ ဒိဥထီဥလဲဥထီဥ ၀ဲအဂီႈ မၚန႔ႈထီဥက့ၚ၀ဲ န႔ဥလီၚ’

”ဒ္လ႕ ပႈပါ သ့ဥတစိၚဘဥတစိၚ ကသ့ ပ႕ဘဥက့ၚတႈ ဂ့ၚဂ့ၚ ဘဥဘဥ အဂီႈ အ၀ဲ သူးက်ဲၚ ပဏထီဥ န႔ႈက့ၚ၀ဲ တႈ ဂ႕ႈဂ႕ႈက်႕ၚက်႕ၚ ဖဲအ၀ဲ အ၀ဲပ႕တႈျပၚတႈ အဆ႕ကတီႈန႔ဥလီၚ’ လ႕တလးပ႕ သ့ဥတဖီအခိဥ ဘဥဃး ၀့ႈရိမ့ၚ တလးပ႕ ခိဥက်႕ႈ အတႈစိတႈကမီၚ အဂ့ႈသ့ဥတဖဥ ပဏဖ်ါထီဥ က့ၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’

ဖဲခရံဏနံဥ ၄၄၅ နံဥ အကတီႈ စီၚပၚ (Valentinian-III) သ႕ဂၚ တဂၚ အတႈကစႈ အတႈထုးထီဥပဏလီၚ၀ဲ အတႈသိဥတႈသီ အိဥထီဥ၀ဲ အသိး တလးပ႕ ခိဥက်႕ႈ လ႕၀့ႈရိမ့ၚ အပူၚသ့ဥတဖဥ တႈန႔ႈစိန႔ႈကမီၚ လီႈဒိဥလၚထီဥ(Primacy of Rome's Bishop) အိဥထီဥ၀ဲန႔ဥ ဘဥတႈ ကြႈထံဥသ့ဥညါက့ၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’

Hun စီၚပၚAttila ဟဲ၀ၚႏုၚလီၚ ဆူ ၀့ႈရိမ့ၚ လ႕ ကဂုႈ န႔ႈက့ၚ ဒုးန႔ႈက့ၚ ၀့ႈရိမ့ၚ န႔ဥလီၚ ဖဲန႔ဥ ပႈပါလ့ဥအိဥ လဲၚ န႔ဥ ထံဥ လိဏ အသးဒီး စီၚပၚ Attila  တ႕ႈပီဥတ႕ႈပီ သကိးက့ၚ၀ဲ တႈအဃိ စီၚပၚAttila တဟံးန႔ႈ ဒုးန႔ႈ လ႕ဏ တႈဘဥ ဒီး က့ၚကဒါက့ၚဆူ အထံအကီႈန႔ဥလီၚ’ လ႕န႔ဥအမဲဏညါ ဖဲ ခရံဏနံဥ ၄၅၅ အနံဥ လါဎူၚ အပူၚ ကဲ ခ႕ဥစး လ႕ ၀့ႈရိမ့ၚ အဂီႈ ဒီး ထံဥလိဏ သကိး၀ဲဒီး Genseric (Vandal King) ၀ံၚ တ႕ႈပီဥတ႕ႈပီ သကိးတႈဒီး Genseric ဒီးစံး၀ဲ လ႕ အကသ့ မၚကတ႕ႈ န႔ဥက့ၚတႈဟဲ၀ဏႏုၚဂုဏန႔ဥတႈလ႕ ၀့ႈရိမ့ၚ အပူၚအဂ့ႈဒီး အ၀ဲအတႈ ဖံးတႈမၚ အတႈတ႕ႈပီဥတ႕ႈပီ အံၚ လ႕ထီဥပွဲၚထီဥ က့ၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’

ခရံဏနံဥ ၄၅၁ အနံဥ Chalcedon တႈ မၚ၀ဲ တႈအိဥဖွိဥ အဆ႕ကတီႈ ပႈပါ လ့ဥအိဥ အတႈ ထုးထီဥရၚလီၚ သ့ဥတဖဥ မ့ႈ က့ၚ တႈမၚစ႕ၚ လ႕ မၚန႕ၚ န႔ဥက့ၚ တႈအကရ႕ ကရိ အါအါ ဂီႈဂီႈ လ႕ အထီဒါ ၀ဲ ကဲးသလဲး တႈအိဥ ဖွိဥ ကရ႕ သ့ဥတဖဥန႔ဥလီၚ’

ဖဲခရံဏနံဥ ၁၇၅၄ ပႈပါ ဘ့ဥနဒ့ဥ လြံဥဂၚတဂၚ ဒုးသ့ဥညါ ပဏဖ်ါ ထီဥ ၀ဲ ပႈပါလ့ဥအိဥ တ႕ တဂၚ လ႕ အမ့ႈ၀ဲ တႈအိဥဖွိဥ ကရ႕ အပွၚကူဥသ့တဂၚ န႔ဥလီၚ’ စီဆွံလ့ဥအိဥ တ႕တဂၚ အသံတ့ႈ၀ဲလ႕ ၄၆၁ လါနိဥ၀့ဘ႕ဥ ၁၀ န႔ဥလီၚ လ႕တႈအိဥဖွိဥကရ႕ အတႈကြဲးနီႈကြဲဃါ အပူၚ ဘဥတႈမၚ လၚကပီၚက့ၚအီၚဖဲလ႕ လါ နိဥ၀့ဘ႕ဥ ၁၀ အနံၚ န႔ဥလီၚ’