ပွၚစီဆွံအဥလဖီစူး မဥရံဥ လံဥကြီရံဏအဂ့ႈ လါအီကူး ၁ သီ

St. Alphonsus Marie Liguori in Karen Aug 1

ပွၚစီဆွံအဥလဖီစူး မဥရံဥ လံဥကြီရံဏအဂ့ႈ

မ့ႈ၀ဲသီခါကရ႕ခိဥယ ပွၚလ႕အသိဥလိနဲဥလိတႈအိဥဖွိဥကရ႕ယ ပွၚလ႕အဒုးအိဥထီဥ Redemptorist Congregation အကရ႕

အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဖဲ 1696 September 27 သီ ဖဲတႈလီႈ Marianella လ႕အအိဥဘူး၀ဲဒီး ၀့ႈ Naples လ႕ကီႈ Italy. ဘဥတႈလုႈဒိဥထီဥအီၚလ႕ ဒူဥဖိထ႕ဖိလ႕ အပဏဒိဥပဏကဲဎြၚအပူၚ.

လဲၚ၀ဲဆူ တႈအိဥသဒ႕ထုကဖဥတႈ (Retreat) အလီႈ ဃုဏဒီးအပႈနဥ့လီၚ’ အပႈမ့ႈသုးခိဥလ႕ထံသုးမုႈ (Navy)အဂီႈနဥ့လီၚ’ လ႕အဒီပုႈ၀ဲႈ (၇) ဂၚအက်ါ Alphonsus မ့ႈ၀ဲပွၚအဒိဥကတ႕ႈ ဖိ၀ဲႈကိဒီး ဘဥတႈလုႈဒိဥထီဥအီၚလ႕ မိႈလ႕အအဲဥထူအဲဥဎြၚနဥ့လီၚ’ ဖ်ိထီဥ၀ဲဖေဥစိမိ လ႕ Naples ၀ံၚအလီႈခံ ဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲ တႈမၚလၚမၚကပီၚအီၚ (Doctorate) ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၁၆ နံဥအကတီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲအသးအိဥ19 နံဥအကတီႈ မၚလိမၚဒိးအသး ဘဥဃးဒီးတႈသိဥတႈသီ (လ႕အဲကလံးအက်ိဏ Law)’

ဘဥဆဥလ႕ခံ ပဏတ့ႈကြံဏစံဏညီဥကြီႈအတႈဖံးတႈမၚ ပဏတ့ႈကြံဏအမံၚလၚသဥကပီၚနဥ့လီၚ’

လဲၚဟး၀ဲဆူ တႈဆါဟံဥတဖ်႕ဥ ဖဲလ႕ပွၚဆူးပွၚဆါလ႕တႈဎါဘ်ါကြံဏအီၚ တသ့လ႕ၚ၀ဲညီညီသ့ဥတဖဥအအိဥ ဖဲ ၁၇၂၃ လါအီကူး ၂၈ သီအမုႈနံၚယ ဒီးဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈထံဥ (Vision) ဒီးဘဥတႈဘိးဘဥသ့ဥညါအီၚ ဒ္သိးအကလုႈထီဥအသး ဆူဎြၚအအိဥနဥ့လီၚ’ ဒ္အတႈစံးဆ႕က့ၚ၀ဲတႈထံဥ (Vision) ဒ္အဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲအသိး Alphonsus ဆ႕တဲႈလီၚအသး ဒ္သိးအကလုႈထီဥအသး ဒ္ပွၚမၚတႈလ႕ဎြၚအဂီႈ (ဒ္ပစံး၀ဲအသိးဒ္လ႕ Religious Life) တႈအိဥမူအိဥဂဲၚအပူၚ တုၚအတူဥဘဥတႈနးတႈဖွီဥလ႕ အဒူဥဖိထ႕ဖိအပူၚဒဥလဲဥနဥ့လီၚ’ လ႕ခံကတ႕ႈ ပဏလီၚအသးဒ္သိး အကကဲထီဥသီခါတဂၚ ဘဥဆဥပဏလီၚအသးဒ္သိးအကအိဥဒဥ၀ဲလ႕ အဒူဥဖိထ႕ဖိအပူၚ ဒ္ပစံးလ႕ (Secular Missionaries) အကရ႕ဖိတဂၚအသိးနဥ့လီၚ’

ဘဥတႈဒုးကဲထီဥအီၚလ႕သီခါ ဖဲ ၁၇၂၆ လါဒံဥစ့ဘ႕ဥ ၂၁ သီအမုႈနံၚ ဒီးမၚတႈဒ္ပွၚစိဏဆွ႕တႈသးခုကစီႈတဂၚအသိး ဎံဏ၀ဲဃုနံဥ လ႕၀့ႈ Naples ဒီတ၀့ႈညါအပူၚနဥ့လီၚ’ ဖဲ ၁၇၂၉ အနံဥ Alphonsus လဲၚ၀ဲဆူ College ကေိတဖ်႕ဥ လ႕အအိဥ၀ဲဖဲ ၀့ႈ Naples အပူၚနဥ့လီၚ’ ကေိတဖ်႕ဥအံၚ ဘဥတႈဒုးအိဥထီဥအီၚလ႕ သီခါ Fr Matthew Ripa, ဒီးသီခါအံၚ မ့ႈ၀ဲပွၚစိဏဆွ႕တႈသးခုကစီႈဆူသရူးကီႈတဂၚနဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့ထံဥလိဏဘဥအသးဒီး သီခါကရ႕ခိဥ Thomas Falcoia, လ႕အမ့ႈပွၚလ႕အဒုးအိဥထီဥ ကရ႕တခါလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ Congregation of Pius Workers နဥ့လီၚ’ အတႈရ့လိဏအသးဒီးပွၚသ့ဥတဖဥအံၚ ကဲထီဥတႈဆီဥထြဲမၚစ႕ၚလ႕ Alphonsus အဂီႈနဥ့လီၚ’

မ့ႈလ႕ပွၚသ့ဥတဖဥအံၚ အတႈဆီဥထြဲမၚစ႕ၚတႈအဃိ Alphonsus ဒုးအိဥထီဥ၀ဲကရ႕တခါလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ The Most Holy Redeemer ဖဲ ၁၇၃၂ လါနိ၀့ဘ႕ဥ ၉ သီအမုႈနံၚနဥ့လီၚ’ တနံဥပူၚကြံဏ၀ံၚအလီႈခံ ကရ႕လ႕အဒုးအိဥထီဥ၀ဲအံၚ ဘဥကြႈဆ႕ႈမဲဥ၀ဲတႈကီတႈခဲယ ဖဲ Alphonsus ထံဥလီၚအသးလ႕ အအိဥဒဥ၀ဲဒီး ပွၚပတီႈမုႈဖိဎိဎိ (Lay Brother) ထဲတဂၚဧိၚယ မ့မ့ႈလ႕ပွၚအဂၚသ့ဥတဖဥ ဟးသဒဥကြံဏအီၚဒီး ဒုးအိဥထီဥသကိး အ၀ဲသ့ဥအကစႈဒဥ၀ဲ အကရ႕သ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ မၚကဒီးတဘ်ီ စးထီဥထ႕ဖွိဥကဒီးအကရ႕ဖိသ့ဥတဖဥယ ဒီးဖဲ ၁၇၄၃ အနံဥကဲထီဥ၀ဲ ကရ႕ကရိခံခါ အခိဥအနဥယ တခါမ့ႈ၀ဲပိဏခြါသ့ဥတဖဥအကရ႕ ဒီးအဂၚတခါမ့ႈ၀ဲပိဏမုဏသ့ဥတဖဥ အကရ႕နဥ့လီၚ’

ပႈပါ Benedict 14 ဂၚတဂၚ အ႕ဥလီၚတူဥလိဏ၀ဲ ပိဏခြါသ့ဥတဖဥအကရ႕ ဖဲ ၁၇၄၉ အနံဥ ဒီးလ႕ပိဏမုဏသ့ဥတဖဥအကရ႕အဂီႈ မ့ႈ၀ဲဖဲ ၁၇၅၀ အနံဥနဥ့လီၚ’ Alphonsus စံဏတဲၚတဲလီၚတႈ လ႕ခိခိဥသ၀ီပူၚ ဒီးကြဲးလံဏသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ တအ႕ဥလီၚတူဥလိဏ၀ဲ ဒ္သိးအကဘဥတႈဃုထ႕ထီဥအီၚ ဒ္သီခါကရ႕ခိဥတဂၚဘဥဆဥ ဖဲ ၁၇၆၂ အနံဥ ဘဥတူဥလိဏ၀ဲပႈပါအတႈကလုႈလီၚလ႕အဖီခိဥ ဒ္သိးအကတူဏလိဏဟံးနဥ့၀ဲ တႈပ႕ဆွ႕တႈအလီႈ လ႕တဘူးတဎံၚဒီး၀့ႈ Naples နဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့ထံဥဘဥ၀ဲ ပိဏမုဏပိဏခြါအါနဥ့အဂၚသ႕ကလး လ႕အတဒိးနဥ့ဘဥ တႈသိဥလိနဲဥလိသ့ဥတဖဥ ဒီးသီခါလ႕အတအိဥဒီးတႈသူဥဆူဥသးဂဲၚ လြံဥကဎၚသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

အနံဥသ႕ဆံအတီႈပူၚ Alphonsus လုႈအီဥ၀ဲပွၚဖွီဥဖိဎဏဖိယ သိဥလိနဲဥလိ၀ဲဒူဥဖိထ႕ဖိသ့ဥတဖဥယ ကရ႕ကရိထီဥက့ၚ၀ဲတႈသိဥလိဒုးကဲထီဥသီခါကေိ ဒီးပွၚမၚတႈလ႕တႈအိဥဖွိဥကရ႕အဂီႈ (Religious House) သ့ဥတဖဥယ သိဥလိနဲဥလိထူကလုႈဎြၚကထါ ဒီးကြဲးလံဏသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ အတႈသိဥတႈသီလ႕အဃံး၀ဲသ့ဥတဖဥ မ့ႈတႈလ႕အကီ၀ဲဃံး၀ဲသပွႈပွႈယ ဒီး Alphonsus တူဥဘဥ၀ဲစုဆ႕ခီဥဆ႕အတႈဆါနးနးကလဲဥ ဒီးအနီႈခိမိႈပွႈအက့ႈအဂီၚဟးဂီၚ၀ဲနဥ့လီၚ’

ဘဥအီ၀ဲထံခီဖ်ိပီၚဘိ (Tube) တဘ်ဳးနံဥယ မ့ႈလ႕အ၀ံဥထီဥအခိဥတနဥ့၀ဲအဃိနဥ့လီၚ’ မ့ႈလ႕အထူဥအပ်ႈဆါ၀ဲနးနးကလဲဥအဃိ တႈဆါလီၚဒီးဖုးအီၚ (Paralyzed) စးထီဥဖဲ ၁၇၆၈ လါမ့ၚ တုၚလ႕ ၁၇၆၉ အနံဥလါဎူၚအကတီႈနဥ့လီၚ’ ဘဥဆဥတဘဥတႈပ်ဲၚပူၚအီၚလ႕အမူအဒါ တုၚ ၁၇၇၅ အနံဥနဥ့လီၚ’

ဖဲ ၁၇၈၀ အနံဥယ Alphonsus Liguori ဘဥတႈမ႕ဆူဥအီၚ ဒ္သိးအကဆဲးလီၚအမံၚ လ႕အမ့ႈတႈပဏဖ်ါထီဥ အတႈသးလီၚပလိဏ ဘဥဃးဒီးတႈသိဥတႈသီလ႕ အကရ႕ကရိအဂီႈနဥ့လီၚ။ ဘဥဆဥ တႈသိဥတႈသီ လ႕အဘဥတႈမ႕ဆူဥအီၚ ဒ္သိးအကဆဲးလီၚအမံၚအံၚ မ့ႈတႈလ႕အဒူဥခ်႕လိဏအသးဒီး တႈသိဥတႈသီလ႕အခီဥထံးလံၚလံၚသ့ဥတဖဥ နဥ့လီၚ’ လ႕ခံကဲထီဥ၀ဲ တႈတဘဥလိဏဖိးဒ့လိဏသးဒီး ခိဥနဥလ႕ Redemptorists အကရ႕ခိဥနဥသ့ဥတဖဥအက်ါနဥ့လီၚ’

မ့ႈလ႕အဘဥတႈညိကြံဏအီၚလ႕အကရ႕ဒဥ၀ဲအဃိ Alphonsus ဘဥတူဥဘဥ၀ဲ တႈသူဥဟးဂီၚသးဟးဂီၚဆူဥဆူဥကလဲဥနဥ့လီၚ’ ဘဥဆဥ မၚန႕ၚကြံဏ၀ဲ တႈသူဥဟးဂီၚသးဟးဂီၚသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ ဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈထံဥသ့ဥတဖဥ (Visions), သ့မၚ၀ဲတႈလီၚလိဏလီၚလးသ့ဥတဖဥယ သ့စံးကတိၚ၀ဲ၀ံအက်ိဏသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

သံဘဥ၀ဲမုႈမုႈခုဏခုဏ ဖဲ ၁၇၈၇ လါအီကူး ၁ သီအမုႈနံၚ ဖဲတႈလီႈလ႕အတဘူးတဎံၚဒီး ၀့ႈ Naples နဥ့လီၚ’ ဘဥတႈပဏထီဥအီၚဆူ ပွၚလ႕အဘဥဆိဥဂ့ၚ၀ဲအလီႈအလၚ ဖဲ ၁၈၁၆ အနံဥယ ၀ံၚဒီးဘဥတႈပဏထီဥအီၚဆူ ပွၚစီဆွံအလီႈအလၚ ဖဲ ၁၈၃၉ အနံဥနဥ့လီၚ’ ဖဲ ၁၈၇၁ အနံဥ Alphonsus ဘဥတႈဒုးဟူထီဥသါလီၚအီၚ ဒ္အမ့ႈ၀ဲ သရဥသိဥလိတႈလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အပူၚ (Doctor of the Church) လ႕ပႈပါပံဥအူ (၉)ဂၚတဂၚနဥ့လီၚ’ လံဏလ႕အကြဲး၀ဲလ႕အဘဥဃးဒီး သကဲးပ၀ဏ (Moral), ဎြၚဂ့ႈပီညါ (Theological) သ့ဥတဖဥ အိဥ၀ဲဒီးတႈတုၚလီၚ၀ီလီၚ ဒီးဘဥတႈသူအီၚလ႕ တႈဆ႕ကတီႈနံဥလါဎံဏ၀ဲ သ့ဥတဖဥအတီႈပူၚယ လီၚဆီဒဥတႈ သကဲးပ၀ဏအလံဏ (Moral Theology) ဒီးနီႈမၚရံၚအတႈလၚတႈကပီၚအဂ့ႈသ့ဥတဖဥ နဥ့လီၚ’

မ့ႈပွၚလ႕အခိးကြႈပ႕ဆွ႕ သီခါလ႕အဒိကနဥဒီး ပ်ႈကြံဏပွၚဂၚအတႈကမဥသ့ဥတဖဥ သရဥသိဥလိတႈလ႕ အဘဥဃးဒီးသကဲးပ၀ဏ (Moral Theologians)သ့ဥတဖဥယ ဒီးပွၚပတီႈမုႈဖိပွၚဎိဎိလ႕ အမၚတႈလ႕တႈအိဥဖွိဥကရ႕အဂီႈသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’