စီဆွံ ဒီမံၚနဲး အမုႈဘူဥနံၚ ၆’၅’၂၀၂၀

”ဒီပုႈ၀ဲႈတံၚသကိးခဲလ႕ဏသ့ဥ သုဧ႕ မ္သုကဘဥ မုဏထီဘိတက့ႈ မ့ႈဎတႈဆ႕ ဂ့ၚဘဥသုန႔ဥလီၚ တနံၚအံၚ လါမ့ႈ ၆ သီ အနံၚအံၚ မ့ႈ၀ဲ စီဆွံ ဒီမံၚနဲး အမုႈဘူဥနံၚ န႔ဥလီၚ’ သတးဒီး အခဲအံၚ ဎကပဏဖ်ါ ထီဥန႔ဥ ပွၚစီဆွံ ဒီမံးနဲး အဂ့ႈန႔ဥလီၚ’လ႕အနီႈဆံးဒ္အခါ ပဏလီၚအသးလ႕ အကကဲထီဥဘဥ ပွၚစီဆွံ တဂၚအဃိ လဲၚဘဥထု ကဖဥတႈလ႕ တႈဘါ သရိဏအပူၚဒီး တလိဏကြဲး၀ဲလ႕ဏဘဥ၀ဲဒီး အတံၚသကိး သ့ဥလ႕ဏ ဘဥန႔ဥ လီၚ’အဃိ အိဥတနံၚ အသရဥ ဒိဥဘိးစကိဥ ကိးအီၚဒီး သံကြႈ အီၚလ႕ အအိဥဆူဥ အိဥခ်႔ စီကဒီ ဧါန႔ဥလီၚ’

”စံးဆ႕၀ဲလ႕ အအိဥဆူဥ၀ဲ အဃိ အသရဥစံးဘဥ အီၚလ႕ မ့မ့ႈဒ္န႔ဥဒီး ဘဥမႏုၚအဃိ နတလိဏကြဲ ဒီးပွၚအဂၚ ဘဥန႔ဥလဲဥ စီၚဒိမံးနဲး စးဘံးဎိၚဖိ စံးဆ႕ ၀ဲလ႕ အတႈသးအိဥ ကဲထီဥဘဥ ပွၚစီဆွံ အဂ့ႈန႔ဥလီၚ အသရဥ ဒိးဘီစကိဥ စံးပၾတ႕ၚထီဥအီၚဒီး စံး၀ဲဒဥလ႕ ဘဥကိၚ တႈတဂ့ၚ တႈမၚဎြၚ အခ့အပွၚန႔ဥ မ့ႈက်ဲ လ႕တႈသူဥခု သးခုအမ့ႈ အတီအဂီႈန႔ဥလီၚ’ ဒိမံးနဲး စဘံးဎိၚဖိ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲလ႕ ခရံဏနံဥ ၁၈၄၂ လါအ့ျဖ့ဥ ၂ သီဒီး မ့ႈ၀ဲ လ႕ပွၚဖွီဥဖိ ဎဏဖိအဟံဥဖိဃီဖိ အက်ါန႔ဥလီၚ’လဲၚထီဥ၀ဲ တႈမၚလိကေိ လ႕အဘူးဒီးအဟံဥ၀ံၚဒီး လ႕ခံ ဘဥလဲၚထီဥ၀ဲ ကေိလ႕ ဎံၚဒီးအဟံဥ ၆ မံးလဏလ႕ ၀့ႈပူၚန႔ဥလီၚ’

”ဖဲအ၀ဲ မၚလိတႈအခါ ဘဥတနံၚ ဘဥလ႕ အသရဥ ဟးထီဥလ႕ တႈမၚလိဒ႕းပူၚ တစိးဖိ အခါ ပွၚကေိဖိ တနီၚ လဲၚဟံးန႔ႈ၀ဲ ဘွ့းအကိဥလိၚ ဘိ၀ံၚ ဟဲက့ၚကြံဏ လီၚ၀ဲလ႕ တႈမၚလိ အဒ႕းပူၚန႔ဥလီၚ’ဘွ့းအကိဥလိၚ တဖဥ လဲၚမၚဘဥဒိ ဖးကပူၚထးလ႕အမၚကိဥ လ႕ၚန႔ႈ၀ဲ တႈသိဥလိ ဒ႕းအပူၚန႔ဥလီၚ’ ဖဲသရဥ ဟဲက့ၚႏုၚလီၚအခါ ထံးဘဥ၀ဲ တႈမၚအသးတဖဥအဃိ သံကြႈ ၀ဲလ႕မတၚမၚ၀ဲ အဂ့ႈန႔ဥလီၚ’ ပွၚလ႕ အလိဏကြဲ တႈတဖဥ စံး၀ဲလ႕ ဒိမံးနဲး စဘံးဎိၚ ဖိ မၚ၀ဲအဂ့ၚန႔ဥလီၚ အသရဥသိဥဃီဥ အီၚလ႕ ပွၚဂၚ အမဲဏညါဒီးစံး၀ဲလ႕ လ႕ခံနမ့ႈမၚ၀ဲဒ္အံၚ ကဘဥဟးထီဥလ႕ ကေိန႔ဥလီၚ’

” ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚဖိ တတဲဆ႕၀ဲ တႈနီတမံၚဘဥဒီး တူႈခီဥ၀ဲ အသရဥသိဥဃီဥအီၚလ႕ အသကိးတဖဥ အမဲဏ ညါန႔ဥလီၚ’ ဒီလ႕ခံ အသရဥ သ့ဥညါဘဥ တႈမ့ႈတႈတီ အဃိ စံးဘဥအီၚလ႕ ဘဥမႏုၚအဃိ တတဲ၀ဲဘဥ လဲဥန႔ဥလီၚ ဒီးဒိမံးနဲးစံးဆ႕ အီၚလ႕ သါမ့ႈတဲ တႈမ့ႈတႈတီဒီး ဘဥဎိဏ ၀ဲလ႕ အသကိးသ့ဥတဖဥ ကဘဥ ဟးထီဥလ႕ကေိအဃိန႔ဥလီၚ’ လႈန႔ႈ အမဲဏညါ သါ သ့ဥနီၚဘဥ ကစႈခရံဏ အတႈတူႈဘဥတႈစံဥညီဥ တတီ တလိၚဘဥအဃိ တတဲဆ႕၀ဲ တႈနီတမံၚဘဥ အဂ့ႈန႔ဥလီၚ’

” စီၚဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ လ႕အနီႈဆံးဒ္ အခါဒဥလဲဥ မ့ႈပွၚဘူဥထူဘါဎြၚဒီး လုးဃုမၚ၀ဲ တႈဂ့ၚတႈ၀ါ အတႈဖံးတႈမၚ တဖဥန႔ဥလီၚ’ ခရံဏနံဥ ၁၈၅၄ နံဥ အခါ လဲၚ ၀ဲဆူ၀့ႈ တူႈရံး ဒီး မၚလိတႈလ႕ ဒိးဘီစကိဥ အအိဥအခါ ဖဲမၚလိၚ တႈ၀ံၚ တဘ်ီလႈလႈ မၚစ႕ၚ တႈဖံးတႈမၚ ဃုဏဒီးတႈဃ့ဘဥထုကဖဥ န႔ဥလီၚ အိဥ၀ဲဖဲန႔ဥဎံႈသ႕နံဥ ဒီး အိဥတဆူဥဘဥအဃိ ဘဥက့ၚ၀ဲဆူ အဟံဥန႔ဥ လီၚ’ဒီးဖဲ အ၀ဲမၚလိတႈလ႕ ဒိးဘီစကိဥ အအိဥ အခါ ပွၚအဲဥဘဥအီၚ ဒိဥမးလီၚ’ မ့ႈလ႕ အ၀ဲအိဥဒီးတႈသးစူး တႈတီတႈလိၚအဃိ န႔ဥလီၚ’

”တဘ်ီအ၀ဲနဥဟူဘဥ အသကိးခံဂၚ တဘဥလိဏ အသးအဃိ လ႕ခံ တနံၚဂီၚဂီၚ လဲၚ၀ဲဆူ ပွၚခံဂၚ ဒူးလိဏသး အဘ႕းစ႕ၚဒီး လ႕အစုပူၚ ဖီဥတံဏဃဏ၀ဲ ထူႈစူညါန႔ဥလီၚ ဒီးစံးဘဥ၀ဲအသကိးတ ဖဥလ႕သုမ့ႈအဲဥဒိး ကြံဏလိဏသုသးန႔ဥ အဆိကတ႕ႈ ကြံဏဎၚန႔ဥလီၚ’ ဒီးအသကိးစံးဆ႕အီၚလ႕ နတမ့ႈပွၚလ႕ အမၚဘဥဒိ ဆါ တႈအဃိ ကြံဏနၚတသ့ဘဥဒီး ဖဲန႔ႈ စီၚဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚဖိ စံးဆ႕၀ဲ လ႕ သုတမၚဘဥဒိဆါဎၚ န႔ဥမ့ႈမးလီၚ ဘဥဆဥ သုတႈပဏသူဥပဏသးန႔ဥ မၚဘဥဒိဆါ ကစႈခရံဏဎြၚလ႕ အမူ၀ဲတဂၚန႔ဥလီၚ’ အသကိး ခံဂၚအံၚ နႈဟူ၀ဲ ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚဖိ အတႈကတိၚဒီး အမဲဏဆွဥ၀ဲ အဃိ ကြံဏလီၚကြံဏ လ႕ႈတဖဥ၀ံၚ မၚဃုဖိးလိဏ က့ၚအသးန႔ဥလီၚ’ တႈဂ့ႈအံၚ အ၀ဲတတဲဖ်ါ ပွၚနီတဂၚဘဥ မ့ႈလ႕အသကိး ခံဂၚ တဲဘဥက့ၚ အသကိးတဖဥ အဃိ ပွၚအခိဥအနဥသ့ဥတဖဥ သ့ဥညါဘဥ၀ဲ တႈဂ့ႈန႔ဥလီၚ’

” ဖဲအတခ်ဳး ဒိးန႔ႈဘဥ ကိဥဘူဥစီဆွံ အခါ အ၀ဲ ပဏလီၚအသး အတႈဂ့ႈ လြံႈမံၚ လ႕အမ့ႈ၀ဲ တ႕တမံၚ ဎကဂုၚက်ဲစ႕ၚ လဲၚပ်ႈဎတႈကမဥဒီး ဒိးန႔ႈဘဥ ကိဥဘူဥစီဆွံ တသ့ဖဲ အသ့န႔ဥလီၚ’ ခံမံၚတမံၚန႔ဥ ဎကဂုၚက်ဲစ႕ၚမၚပွဲၚ မုႈအိဥဘွံးနံၚ အတႈဘူဥတႈဘါ အမူဒါဒီး သ႕မံၚတမံၚ ဎတံၚသကိးအဂ့ၚကတ႕ႈအံၚ ကမ့ႈကစႈခရံဏဒီးမိႈနီႈမၚရံဒီးလ႕ အကတ႕ႈတမံၚန႔ဥ လ႕ ဎကမၚတႈဒဲးဘးအလီႈ ဎကတူႈလိဏဎဲ တႈသံန႔ဥလီၚ’ တႈပဏလီၚသးတဖဥ အက်ါ တႈတိဏပဏ လြံႈမံၚန႔ဥ မ့ႈအတႈပညိဥလ႕ အတႈအိဥမူ တစိဏသးန႔ဥလီၚ’အါစုအါဘ်ီ အ၀ဲဃ့တႈလ႕ ဎြၚအအိဥ လ႕ အကကိးက့ၚ အီၚဆူဎြၚအအိဥ လ႕အတခ်ဳးထီဥဒါဎြၚခီဖ်ိလ႕ အတႈဒဲးဘးတဖဥန႔ဥလီၚ’

”ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ အတႈအိဥဆူဥ အိဥခ်႔ တဂ့ၚ၀ဲအါအါ ဘဥအဃိ စးထီဥလ႕ ၁၈၅၇ နံဥ လါမးခ်္ အတီႈပူၚ ကသံဥသရဥ တဲဖ်ါထီဥ၀ဲဒဥလ႕ အပသိဥညိး၀ဲအဂ့ႈန႔ဥလီၚ’ဖဲန႔ႈအခါ တႈကုစါဎါဘ်ါ တကဲထီဥလိဥထီဥ ဒ္ဘဥအဃိ ဎါဘ်ါအီၚ တန႔ႈ၀ဲဘဥ သတးဒီးဖဲ ၁၈၅၇ နံဥ လါမးခ်္ ၉ သီ မံမုဏက့ၚ၀ဲလ႕ ခရံဏပူၚ မုဏမုဏခုဥခုဥန႔ဥလီၚ စီၚဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ အပႈကြဲး ဆွ႕လီၚလံဏပရ႕ဆူ ဒိဥဘီစကိဥ အအိဥဒီးစံး၀ဲ လ႕သူဥဘဥဒိ သးဘဥဒိအပူၚ ဎဆွ႕လီၚန႔ႈသုတႈကစီဥအံၚ န႔ဥလီၚ’

”ဎဖိခြါလ႕ အမ့ႈသုပ်ဲႈဘီဥတဂၚ ဟ့ဥလီၚအသးဆူဎြၚအစုပူၚဖဲ လါမးခ်္ ၉ သီနံၚန႔ဥလီၚ’ ဒိမံးနဲးစဘံး ဎိၚ အသကိးဖိတဖဥ မ့ႈအဆိကတ႕ႈလ႕ သ့ဥညါ နဥပႈ အတႈစီတႈဆွံ အဂ့ၚန႔ဥလီၚ အ၀ဲသ့ဥစးထီဥဃ့ ဘါထုကဖဥ အတႈမၚစ႕ၚဒီး ပွၚတဂၚလ႕ အမဲဆါ ဘ်ါက့ၚ၀ဲလ႕ တႈလီၚလိၚလီၚလးန႔ဥလီၚ တႈကစီဥအံၚ တႈက စီဥအံၚ ပွၚဆွ႕လီၚဆူ ဒိဥဘီစကိဥအအိဥ ဖဲခရံဏနံဥ ၁၈၇၆ အခါ ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ လီႈဖ်ါထီဥအသး လ႕ ဒိဥဘီစကိဥအမဲဏညါ ဒ္ပွၚစီဆွံ တဂၚ အသိးန႔ဥလီၚ’ ဖဲန႔ဥ အခါ အါဂၚ စံး၀ဲဒဥလ႕ ဒိမံးနဲး စဘံးဎိၚ တုၚ၀ဲ ဆူမူခိဥဘီမုႈ အဂ့ႈလံန႔ဥလီၚ

”ဘဥတဘ်ီ လ႕ဒိဥဘီစကိဥ အတႈမံမီၚအပူၚ ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ ဟ့ဥလီၚ၀ဲ လံဏ ပရ႕ဖိသ႕ဘ့ဥ ဒီးတ႕တဘ့ဥ အပူၚ စီသီထံဥဘဥ ပွၚလ႕အဒိးန႔ႈတႈသ့စီတဖဥ တအိဥဒီးတႈကမဥန႔ႈ ဘဥ ဒီးခံဘ့ဥတဘ့ဥအပူၚထံဥဘဥ ၀ဲ ပွၚလ႕ အလီႈဃံးလ႕ တႈဒဲးဘးအပူၚတဖဥ ဆ႕ထ႕ႈထီဥက့ၚ၀ဲအဂ့ႈဒီး လံဏပရ႕သ႕ဘ့ဥ တဘ့ဥလ႕ အ၀ဲ ကအိးထီဥ၀ဲအခါ အ၀ဲန႔ႈဘဥ တႈဘဥအ႕ ဘဥသီ အစိလ႕ အလီၚသးကလ႕ဏဘဥပွၚ အဃိ ဖုသ့ဥနီႈလ႕ အတႈမံမီၚအပူၚန႔ဥလီၚ’စီၚဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ ဘဥတႈမၚလၚကပီၚအီၚဒီး ဘဥတႈပဏဂ႕ႈပဏ က်႕ႈအီၚဒ္ ပွၚစီဆွံအသိးဖဲ ခရံဏနံၚ ၁၉၅၄ နံဥ အခါန႔ဥလီၚ’ပႈပါ ပံးအူ ၁၀ ဂၚ တဂၚ စံး၀ဲလ႕ ဒိမံးနဲးစဘံးဎိၚ အတႈအိဥမူန႔ဥ မ့ႈတႈဒိဂ့ၚတဲဏဘဥလ႕ ဆ႕ကတီႈခ့ခါ ပွၚသူဥဘီဥသးစႈသ့ဥတဖဥ အဂီႈန႔ဥလီၚ’