မုႈကနီၚလ႕ Velankanni အဂ့ႈဖုဥကိဏ လါအီကူး ၂၉ သီ

မုႈကနီၚလ႕ Velankanni အဂ့ႈဖုဥကိဏ             လါအီကူး ၂၉ သီ

တႈစံဏစိၚတဲစိၚအလီၚတံဥလီၚဆဲး တအိဥ၀ဲလ႕ တႈကြဲးနီႈကြဲးဃါအပူၚ ဘဥဃးဒီး မုႈကနီၚနီႈမၚရံအတႈလိဏဖ်ါထီဥအသး လ႕ Velankanni ပသ့ဥညါဘဥ၀ဲလ႕ လီတႈကစီႈ Wikipedia ဒ္ ၂၀၁၉ လါအီကူး ၃၀ သီအမုႈနံၚအပူၚ အသိးနဥ့လီၚ’ တႈဂ့ႈအံၚ အါတက့ႈပွၚသ့ဥညါညီႏုႈအီၚ ခီဖ်ိတႈစံဏဃဲၚတဲဃဲၚ (Oral Tradition) ဘဥဃးဒီး နီႈမၚရံအတႈလိဏဖ်ါထီဥအသးခံဘ်ီ ဖဲနံဥကဎၚဖွိဥ ၁၆ယ ဒီးပွၚကဘီဖိလ႕အမ့ႈ ပွၚ Portuguese ဖိသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈမၚပူၚဖ်ဲးအီၚလ႕ ကလံၚမုႈသီဥဂီၚမုႈ လီၚ၀ဲလ႕ (Bay of Bengal) ပီႈလဲဥပူၚ ဖဲနံဥကဎၚဖွိဥ ၁၇ အကတီႈနဥ့လီၚ’

ပွၚစံး၀ဲလ႕ နီႈမၚရံအတႈလိဏဖ်ါထီဥအသးတ႕တဘ်ီ မ့ႈ၀ဲဖဲ ၁၅၇၀ လါမ့ၚအပူၚယ ဖဲပွၚကြႈသိပိဏခြါဖိတဂၚ လဲၚဒီးဆါ၀ဲက်ီႈႏုႈထံ ဆူအဘူးအတံဥဟံဥတဖ်႕ဥအအိဥ အကတီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲအလဲၚ၀ဲလ႕က်ဲအကတီႈ ထံဥဘဥ၀ဲပိဏမုဏတဂၚ စိဏဃဥ၀ဲဖိသဥတဂၚ ဒီးဃ့အီၚလ႕အကဟ့ဥအီၚ တႈႏုႈထံ လ႕ဖိသဥလ႕အစိဏဃဥ၀ဲတဂၚအံၚ အဂီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲအဟ့ဥအီၚလ႕ တႈႏုႈထံ၀ံၚအလီႈခံ လဲၚ၀ဲဆူတႈလီႈလ႕အကလဲၚဆါ၀ဲ တႈႏုႈထံနဥ့လီၚ’ ဖဲအလဲၚတုၚ၀ဲဒီး ကြႈလီၚ၀ဲသပ႕ၚလ႕အစိဏဃဥ၀ဲအပူၚ ထံဥဘဥ၀ဲလ႕ တႈႏုႈထံအိဥပွဲၚ၀ဲလ႕ သပ႕ၚပူၚ ဒီးမ့ႈတႈႏုႈထံလ႕အသီ၀ဲ ဒီးခုဥ၀ဲဂ့ၚဂ့ၚဘဥဘဥနဥ့လီၚ’ တႈလီႈစီဆွံဖိတခါ ဘဥတႈတ့ဘွီထီဥအီၚ ဖဲတႈမၚအသးတႈလီႈ ဖဲပိဏခြါဖိထံဥဘဥ၀ဲပိဏမုႈအတႈလီႈယ ဒီးတႈလီႈအံၚ ပွၚကိးအီၚလ႕ Matha Kulam ဒီးအခီပညီမ့ႈ၀ဲ ပမုႈကနီၚအကမါ (Our Ladys Pool) နဥ့လီၚ’

နီႈမၚရံလိဏဖ်ါထီဥအသး အတႈဂ့ႈခံခါတခါမ့ႈ၀ဲ ဖဲ ၁၅၉၇ အနံဥယ ဒီးမ့ႈ၀ဲဖဲတဘူးတဎံၚဒီးတႈလီႈ Matha Kulam နဥ့လီၚ’ ပိဏမုဏလ႕အဃံလၚ၀ဲ အိဥဒီးဖိသဥလ႕အစုလိၚတဂၚ လိဏဖ်ါထီဥအသးဆူ ပိဏခြါဖိလ႕ အတသ့နဥ့အိဥနဥ့၀ဲ ဒီးဆါ၀ဲတႈႏုႈထံ (buttermilk)တဂၚ အအိဥနဥ့လီၚ’ ဖိသဥပိဏခြါဖိ လ႕ပိဏမုႈအံၚစိဏဃဥအီၚ ဃ့၀ဲတႈႏုႈထံ (buttermilk) ဒ္သိးအကအီ၀ဲအဂီႈအဃိ ဟ့ဥလီၚအီၚဒ္သိးအကအီဘဥ၀ဲအဂီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲပိဏခြါဖိအီ၀ဲတႈႏုႈထံ၀ံၚအလီႈခံ ပိဏမုႈအံၚစံး၀ဲ ပိဏခြါဖိလ႕အဆါတႈႏုႈထံ ဒ္သိးအကလဲၚ၀ဲဆူ ပွၚလ႕အအိဥ၀ဲလ႕၀့ႈပူၚတဂၚအအိဥ ဒ္သိးအကဒုးသ့ဥညါအီၚလ႕ အကဘဥတ့ဘွီထီဥ တႈဘါသရိဏဖိ (Chapel) တဖ်႕ဥ လ႕တႈမၚလၚကပီၚပိ ဏမုဏလ႕အလိဏဖ်ါထီဥအသးတဂၚအံၚအဂီႈ ဖဲတႈလီႈလ႕အထံဥလိဏအသးဒီးပိဏမုႈ ဒီးဟ့ဥလီၚ၀ဲတႈႏုႈထံအတႈလီႈနဥ့လီၚ’ ပိဏခြါဖိအံၚ ဟးထီဥဒီးလဲၚ၀ဲတဘ်ီဃီ ဒီးထံဥသ့ဥညါလီၚက့ၚအသးလ႕ အခီဥတဟးဂီၚလ႕ဘဥဒီး ဟး၀ဲသ့လံဂ့ၚဂ့ၚဘဥဘဥနဥ့လီၚ’ တႈဘါသရိဏဖိတဖ်႕ဥ ဘဥတႈတ့ဘွီထီဥအီၚလ႕အခ့် ဒ္အမ့ႈတႈမၚလၚကပီၚ တႈအိဥဆူဥအိဥခ့်အနီႈပၚမုႈယ ဒီးလ႕ Tamil အက်ိဏပွၚကိး၀ဲလ႕ Arokia Matha နဥ့လီၚ’

တႈမၚအသးသ႕မံၚတမံၚ မ့ႈဒ္အံၚနဥ့လီၚ’ ပွၚကီႈ Portuguese ဖိအကဘီတဘ့ဥ လဲၚတႈလ႕ကီႈ Macao ဆူကီႈ Sri Lanka အကတီႈ ဘဥကြႈဆ႕ႈမဲဏလိဏအသးဒီး ကလံၚသီဥဂီၚ ဖဲ (Bay of Bangal) ပိဏလဲဥပူၚနဥ့လီၚ’ ကဘီဖိသ့ဥတဖဥ ဎ႕ၚထီဥ၀ဲ မုႈကနီၚနီႈမၚရံအမံၚ လ႕အမ့ႈ၀ဲ ပိဏလဲဥဆဥဒိဥ (Star of the Sea)နဥ့လီၚ’ ကလံၚမုႈဂ႕ႈလီၚ၀ဲ ဒီးပွၚအဂၚ ၁၅၀ သ့ဥတဖဥ အသးသမူပူၚဖ်ဲးက့ၚ၀ဲ လ႕တႈဘဥဎိဏအပူၚနဥ့လီၚ’ တႈမၚအသးအံၚ မ့ႈ၀ဲဖဲလါ September (၈) သီယ မ့ႈ၀ဲနီႈမၚရံအိဥဖ်ဲဥထီဥအမုႈနံၚနဥ့လီၚ’ လ႕တႈစံးဘ်ဳးစံးဖွိဥက့ၚအီၚအပူၚယ ပွၚကဘီဖိသ့ဥတဖဥ တ့ဘွီထီဥ၀ဲ တႈအိဥဆူဥအိဥခ့်အနီႈပၚမုႈ အတႈလီႈစီဆွံ ( the Shrine to Our Lady of Good Health) ဒီးမၚဒိဥထီဥ၀ဲတႈဘါသရိဏအံၚ တဘ်ီလဏလဏ ဖဲအ၀ဲသ့ဥအကဘီ ဟဲက့ၚတုၚ၀ဲဆူတႈလီႈအံၚအခါနဥ့လီၚ’

တႈလီႈစီဆွံလ႕အအိဥတ့ႈလံ၀ဲဒီး တႈဒုးခိဥကဟံလဏ လ႕အဖီွဥ၀ဲဎဏ၀ဲအံၚ ဖဲနံဥကဎၚဖွိဥ ၁၆ အခ႕ဥသးအကတီႈ ကဲထီဥ၀ဲသီခါဟီဥက၀ီၚ တႈဘါသရိဏ (Parish Church) ဖဲ ၁၇၇၁ ဒီးဆ႕ကတီႈအံၚ ပွၚကဲးသလံးဖိလ႕ ကီႈ India အပူၚသ့ဥတဖဥ ဘဥထံဥဘဥ၀ဲတႈမၚအ႕မၚနးအ၀ဲသ့ဥ လ႕ပွၚကလုႈ Dutch သ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ လ႕ခံ ဖဲ ၁၉၆၂ အနံဥ တႈလီႈစီဆွံအံၚ ဘဥတႈပဏထီဥအီၚ ဒ္အမ့ႈတႈဘါသရိဏအိဥဒီးလီႈဒိဥလၚထီ ( Minor Basilica) လ႕ပႈပါဎိၚဟဥ (၁၃)ဂၚတဂၚနဥ့လီၚ’

တႈလီႈစီဆွံလ႕ Vailankanni ဘဥတႈပဏထီဥအီၚဆူ (Minor Basilica) အပတီႈယ ဒီးဘဥတႈပဏထီဥအီၚလ႕ အပတီႈဒ္သိးဒီး တႈဘါသရိဏဒိဥစိ (The Major Basilica of Mary) လ႕၀့ႈရိမ့ၚ ဖဲ ၁၉၆၂ လါနိ၀့ဘ႕ဥ ၃ သီယ လ႕ပႈပါဎိၚဟဥ ၂၃ ဂၚတဂၚနဥ့လီၚ’

Source: History from wikipedia on Aug 30 2019