၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚအဂ့ႈ The history of Diocese of Pathein

၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚအဂ့ႈ

The history of Diocese of Pathein

၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚ ဘဥတႈဒုးအိဥထီဥအီၚဖဲ ၁၉၅၄ လ႕ပႈပါပံဥအူ (၁၂) လ႕ကီႈပဎီၚစ႕ဖွိဥအပူၚနဥ့လီၚ’ အဆိကတ႕ႈ ကဲးသလံးတႈအိဥဖွိဥကရ႕ အတႈစိဏဆွ႕၀ဲတႈသးခုကစီဥ မ့ႈ၀ဲဆူပွၚကညီကလုဏသ့ဥတဖဥအက်ါ လ႕ Ayeyarwady ထံထဥစြ’တႈလီႈ ဖဲ ၁၈၄၄ အနံဥ လ႕ကီႈအံဥတလံဥအပွၚစိဏဆွ႕တႈသးခုကစီဥသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

Fr Dominic Tarolli ဟဲတုၚ၀ဲဆူကီႈပဎီၚ ဃုဏဒီးသီခါကရ႕ခိဥ Bishop Frederick Cao ဖဲ ၁၈၃၁ အနံဥနဥ့လီၚ’ ဖဲ ၁၈၄၆ အနံဥအပူၚ ဒိးနႈ့ဘဥ၀ဲအတံၚသကိးတဂၚ လ႕အမ့ႈ Fr G. Pogolotti, မ့ႈ၀ဲ Oblate of Mary အကရ႕ဖိ ဒ္အဘဥတႈပဏထီဥအီၚဆူသီခါအလီႈ လ႕၀့ႈ Amarapura ဖံဲ ၁၈၄၃ အနံဥနဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့အကတီႈ ၀့ႈ Myaung Mya ကဲထီဥ၀ဲ ၀ဲၚလီႈခိဥသ့ဥ (မ့တမ့ႈ) လီႈခ႕ဥသး လ႕အ၀ဲသ့ဥ အတႈဖံးတႈမၚအဂီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲ ၁၈၅၂ အနံဥ ဒ္အမ့ႈ၀ဲ အဲကလံးဒီးပဎီၚသုးအတႈဒုးလိဏသး ခံဘ်ီတဘ်ီအကတီႈ သီခါ Fr Tarolli ဘဥတႈဖ႕ႏုဏအီၚဆူ ဃိဏပူၚနဥ့လီၚ’ ဒ္နဥ့ဒီး တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈမၚဟးဂီၚကြံဏအီၚ လ႕ဏလ႕ဏဆ့ဆ့ နဥ့လီၚ’

ဒ္သီခါကရ႕ခိဥ Bishop Paul Ambroise Bigandet (MEP) ဟဲတုၚ၀ဲဆူ ကီႈပဎီၚ ဖဲ ၁၈၅၆ အသိးယ ပဏလီၚ၀ဲသီခါ Fr Lacrampe ဒီးသီခါ Fr Naude ဒ္သိးအကမၚ၀ဲ တႈသးခုကစီဥအတႈဖံးတႈမၚ ဖဲတႈလီႈအံၚနဥ့လီၚ’ လ႕တႈတူႈဆါသး ဒီးတႈဂဲၚပ်ဳႈက်ဲးစ႕ၚတႈ ဒိဥ၀ဲအါ၀ဲအပူၚယ ပွၚလ႕အဖံးဆိမၚဆိတႈ လ႕ပွၚအဂၚသ့ဥတဖဥအမဲဏညါ ဒ္အမ့ႈ Fr Lacrampeယ Fr Naude ဒီး Fr Tardivel သ့ဥတဖဥ သ့ဒုးအိဥထီဥ၀ဲ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အလီႈက၀ီၚသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ Kanazogone ကဲထီဥ၀ဲ ၀ဲၚလီႈခိဥသ့ဥလ႕ Fr Lacrampe အဂီႈနဥ့လီၚ’ တဎံဏတမီႈ တ့ထီဥ၀ဲတႈဘါသရိဏ ယ သီခါအိဥကေိယ ဒီးတႈမၚလိကေိ အသိးယ ဖဲ ၁၈၆၂ အနံဥအကတီႈ ပွၚအဂၚတကထိသ့ဥတဖဥ ကဲထီဥ၀ဲပွၚကဲးသလံးဖိသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

Fr Naude လဲၚတုၚ၀ဲဆူ Maryland ဒီးဒုးအိဥထီဥ၀ဲ သီခါလီႈက၀ီၚဖဲနဥ့လီၚ’ ပွၚစိဏဆွ႕တႈသးခုကစီဥ လ႕အမံၚဟူသဥဖ်ါ၀ဲသ့ဥတဖဥ ဒ္အမ့ႈ Fr Tardivel, Fr Bringaud, Fr Rouver, Fr Maigre, ဒီး Fr Boudard ဖံးတႈမၚတႈသပွႈပွႈ လ႕တႈရၚလီၚ တႈသးခုကစီဥအဂီႈ ဖဲတႈလီႈတႈက်ဲလ႕အသီ လ႕အအိဥအါ၀ဲဒီး တႈကီတႈခဲသ့ဥတဖဥ အပူၚနဥ့လီၚ’ ပွၚမံၚဟူသဥဖ်ါ၀ဲသ့ဥတဖဥအက်ါတဂၚ မ့ႈ၀ဲ Fr George D’Cruzယ မ့ႈပွၚလ႕အစးထီဥ၀ဲ တႈစဲက်ံးပူဥနံးအတႈဖံးတႈမၚ လ႕ကညီကလုဏအက်ါနဥ့လီၚ’

၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚ ဘဥတႈဒုးအိဥထီဥအီၚဖဲ ၁၉၅၄ အနံဥ ဒီး တလးပ႕အဆိကတ႕ႈ လ႕လီႈက၀ီၚအံၚအဂီႈမ့ႈ၀ဲ Bishop George U Kyaw ဒီးမ့ႈ၀ဲလ႕ကညီကလုဏဒူဥနဥ့လီၚ’ ၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚ ဘဥတႈဒုးအိဥထီဥအီၚ၀ံၚအလီႈခံ သီခါလီႈက၀ီၚ ဖဲတႈလီႈအံၚအပူၚ အဆိကတ႕ႈသ့ဥတဖဥမ့ႈ၀ဲ Pathein, Ywegon, Myaung Mya, Kanazogone, Paukseinbe, Lettama, Thinganaing, Hinthada, Zaungdan, Thebyu, Maryland စးထီဥလ႕ကီႈ France အပွၚစိဏဆွ႕တႈသးခုကစီဥသ့ဥတဖဥအဆ႕ကတီႈ လံၚလံၚနဥ့လီၚ’ ဖဲသီခါကရ႕ခိဥ Bishop George U Kyaw အတႈပ႕ဆွ႕တႈအကတီႈ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈမၚလိတႈအကေိသ့ဥတဖဥ ဒီး တႈဖိတႈလံၚအါအါဂီႈဂီႈသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈဟံးနႈ့ဆူဥအီၚလ႕ ထံကီႈပဒိဥနဥ့လီၚ’ မ့ႈ၀ဲတႈဘဥဒိဘဥထံး ဒိဥဒိဥကလဲဏ လ႕တလးပ႕လီႈက၀ီၚအံၚ အဂီႈနဥ့လီၚ’ ထံကီႈအံၚ တအိဥလ႕ၚ၀ဲဒီး အတႈဆဲးက်ိးလိဏအသးဒီး ထံဂၚကီႈဂၚလ႕ၚဘဥနဥ့လီၚ’ Ayeyarwady ထံထဥစြ’ တႈလီႈတႈက်ဲသ့ဥတဖဥအပူၚ ဘဥတႈပဏအီၚထံကီႈပဒိဥ ဒ္အမ့ႈ၀ဲဒုဥဒါသ့ဥတဖဥအိဥ၀ဲတႈလီႈယ မ့ႈလ႕ ပွၚကညီကလုဏဒူဥသ့ဥတဖဥ အတႈပူၚထီဥထီဒါတႈ သလဏလီၚအသးဖဲ ၁၉၇၀ အနံဥသ့ဥတဖဥ အတီႈပူၚအဃိနဥ့လီၚ’

Bishop George U Kyaw စူးကြံဏအသးဖဲ ၁၉၆၇ ၀ံၚအလီႈခံ Bishop Joseph Mahn Erie ထီဥက့ၚအလီႈ ဒီးမၚဒိဥထီဥ၀ဲ တလးပ႕လီႈက၀ီၚ ခီဖ်ိအတႈဒုးအိဥထီဥ၀ဲ သီခါလီႈက၀ီၚသ့ဥတဖဥ ဒ္အမ့ႈ Mwe Hauk, Thyet Chaung, Kyone Ta Like, Taung Chaung သ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’ ကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥ ဒ္အမ့ႈ Legion of Mary, သူဥဘီဥသးစႈအကရ႕ယ သီခါလီႈက၀ီၚအပွၚကူဥလိဏတႈအကရ႕သ့ဥတဖဥ ဒီးပွၚမၚသကိးတႈအကရ႕လ႕အဘဥဃးဒီး ပွၚကြႈသိအတႈဖံးတႈမၚ ဒီး ပွၚဂ့ႈ၀ီအတႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈဒုးအိဥထီဥအီၚနဥ့လီၚ’

မ့ႈလ႕အတႈအိဥဆူဥအိဥခ့်တဂ့ၚ၀ဲအဃိ Bishop Joseph Mahn Erie အိဥဘွံး၀ဲလ႕ တႈဖံးလီႈမၚလီႈ ဖဲ ၁၉၈၂ နဥ့လီၚ’ ဒ္နဥ့ဒီး တလးပ႕လီႈက၀ီၚအံၚအပူၚ ပွၚကြႈသိ သီခါကရ႕ခိဥတအိဥလ႕ၚ၀ဲတုၚ ၁၉၈၅ ဖဲ တလးပ႕ Bishop J V Sequiera ဘဥတႈပဏလီၚအီၚ ဒ္သိးအကမ့ႈ၀ဲ တလးပ႕ဖဲတႈလီႈအံၚအဂီႈ ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၆၈ နံဥအကတီႈနဥ့လီၚ’ မ့ႈ၀ဲတလးပ႕လ႕ ၀့ႈပသံဥတလးပ႕လီႈက၀ီၚအဂီႈ သ႕ဂၚတဂၚနဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့အကတီႈ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥအပူၚ တႈလဲၚထီဥလဲၚထီ တအိဥ၀ဲဘဥနဥ့လီၚ’ ဘဥဆဥယ ဖဲတလးပ႕ Bishop John Gabriel ဘဥတႈပဏလီၚအီၚ ဒ္သိးအကမ့ႈ၀ဲ တလးပ႕မၚစ႕ၚတႈ ဖဲ ၁၉၈၈ အနံဥ၀ံၚအလီႈခံ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥ မူထီဥက့ၚ၀ဲ ဖဲအတႈပ႕တႈဆွ႕တႈ ဖုဏကိဏဖိအကတီႈ စးထီဥလ႕ ၁၉၈၈ တုၚလ႕ ၁၉၉၄ နဥ့လီၚ’ မၚကဒီးတဘ်ီယ တလးပ႕လီႈက၀ီၚအံၚ တအိဥလ႕ၚဒီး အပွၚကြႈသိ စးထီဥဖဲ ၁၉၉၄ တုၚလ႕ ၁၉၉၆ နဥ့လီၚ’ ၀ံၚအလီႈခံ (Archbishop Charles Bo) အခဲအံၚမ့ႈ၀ဲကဥဒံဥနဲဥခေါလ္စ္ဘိဥ ကဲထီဥ၀ဲ ၀့ႈပသံဥလီႈက၀ီၚအတလးပ႕ ဎဲႈဂၚတဂၚ နဥ့လီၚ’ တႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥ (diocesan synod) အဆိကတ႕ႈတဘ်ီ ဘဥတႈမၚအီၚဖဲ ၁၉၉၇ လါဒံဥစ့ဘ႕ဥ ၁၂ သီတုၚလ႕ ၂၀ သီအမုႈနံၚသ့ဥတဖဥအတီႈပူၚနဥ့လီၚ’

သီခါကရ႕ခိဥ Bishop John Hsane Hgyi ထီဥ၀ဲ Bishop Charles Bo အလီႈ စးထီဥဖဲ ၂၀၀၃ ဒီးက်ဲးစ႕ၚမၚလ႕မၚပွဲၚ၀ဲ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚ ဒ္အဘဥတႈပဏလီၚအီၚဖဲ တႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥတ႕တဘ်ီ (the first diocesan synod) အသိး တုၚ ၂၀၀၉ အနံဥ ဖဲကလံၚမုႈ Nargis ၀ံၚအလီႈခံနဥ့လီၚ’

ကလံၚမုႈ Nargis မ့ႈ၀ဲ တႈလီၚသူဥအုးသးအုးဖးဒိဥ အတႈဂ့ႈမိႈပွႈ လ႕လီႈက၀ီၚအံၚအဂီႈနဥ့လီၚ’ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ဖိအါဒံအါဂၚယ ဃုဏဒီးသီခါတဂၚသ့ဥတဖဥ အသးသမူလီၚမဥကြံဏ၀ဲနဥ့လီၚ’ ပွၚအကထိဒီးအကထိသ့ဥတဖဥ အတႈအိဥဆိးအလီႈ တအိဥလ႕ၚ၀ဲအဃိ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ က်ဲးစ႕ၚသုးဘူးအသးဆူ ပွၚလ႕အအိဥမူတ့ႈဒ္၀ဲသ့ဥတဖဥ အအိဥနဥ့လီၚ’ အအံၚ ကဲထီဥ၀ဲတႈခြဲးတႈဎဏတမံၚ လ႕တႈအိဥဖွိဥကရ႕ ကဖံးတႈမၚတႈ လ႕တုၚလီၚ၀ီလီၚအပူၚ လ႕တႈဖံးတႈမၚ ဘဥဃးဒီးပွၚဂ့ႈ၀ီ အဂီႈနဥ့လီၚ’ ဆ႕ကတီႈအခဲအံၚ KMSS မ့ႈ၀ဲကရ႕တခါ လ႕အအိဥဒီးတႈဂံႈတႈဘါ ဖဲသူဥဘီဥသးစႈလ႕ အဘဥတႈသိဥလိနဲဥလိတ့ႈလံအီၚ အါအါဂီႈဂီႈသ့ဥတဖဥ ဖံးဃုဏမၚဃုဏသကိးတႈနဥ့လီၚ’

၂၀၁၇ အနံဥ မ့ႈ၀ဲတႈအိဥဖွိဥတ႕ဥပီဥလိဏသး (the first diocesan synod) ဆ႕က့ၚအလီႈ ပွဲၚထီဥအနံဥ ၂၀ အကတီႈ ဒီး တလးပ႕လီႈက၀ီၚအံၚ ကြႈထံဆိကမိဥကဒါက့ၚ အတႈကြႈစိမုႈလႈတႈယ အတႈဖံးတ့ႈမၚတ့ႈတႈသ့ဥတဖဥ ဒီးဘွီဂ့ၚက့ၚ၀ဲ တႈသ့ဥတဖဥအံၚ ဒ္အကဘဥလိဏဖိးဒ့လိဏအသးဒီး တႈလီႈတႈက်ဲအံၚ ဒီးလ႕ကီႈပဎီၚအပူၚ နဥ့လီၚ’

မ့ႈလ႕ Covid တႈဆါသံသႀတိဏ စးထီဥသလဏလီၚအသးဖဲ ၂၀၂၀ အနံဥအဃိယ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈႀတီမၚတံဥတဏအီၚ တုၚ ၂၀၂၁ အနံဥကတ႕ႈ၀ဲအကတီႈ ဒီး ဘဥတႈစးထီဥက့ၚကဒီးအီၚ ဖဲ ၂၀၂၂ နဥ့လီၚ’ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈဖံးတႈမၚလ႕လီႈက၀ီၚအံၚအပူၚ သ့ဥတဖဥ ဘဥတႈရဲဥက်ဲၚဖံးမၚအီၚလ႕ တလးပ႕ Bishop John Hsane Hgyi ခီဖ်ိလီတဲစိ ဒီး Online အတႈပီးတႈလီသ့ဥတဖဥ တုၚအသံ၀ဲဖဲ ၂၀၂၁ လါဎူလံဥ ၂၂ သီအမုႈနံၚနဥ့လီၚ’ ဆ႕ကတီႈအခဲအံၚယ လီႈက၀ီၚအံၚ တအိဥဒ္၀ဲဒီးအပွၚကြႈသိနဥ့လီၚ’ Fr Henry Eikhlein ဘဥတႈဃုထ႕ထီဥအီၚ ဒ္သိးအကမ့ႈ၀ဲ ပွၚတီခိဥရိဥမဲ ရဲဥက်ဲၚတႈဖဲ ၂၀၂၁ လါဎူလံဥ ၂၆ သီအမုႈနံၚနဥ့လီၚ’

မၚကဒီးတဘ်ီယ Fr Henry Eikhlein ဘဥတႈဃုထ႕ထီဥအီၚ ဒ္သိးအကမ့ႈ၀ဲ လီႈက၀ီၚအံၚ အပွၚကြႈသိ တလးပ႕တဂၚအသိး လ႕ပႈပါဖရဥစ့း ဖဲ (”””)

ဒီးတႈပဏထီဥအီၚဆူ တလးပ႕အလီႈ ကမ့ႈ၀ဲဖဲ ၂၀၂၃ လါအီကူး ၂၅ သီအမုႈနံၚ နဥ့လီၚ’

Diocese of Pathein