ဖဲတႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ အဆ႕ကတီႈ ပွၚလ႕ဘဥဟ့ဥလီၚကြံဏ အသးသမူသ့ဥတဖဥအဂီႈ မ့ႈ၀ဲတႈအိဥသ့ဥနီဥထီဥက့ၚအီၚ ဒီးမၚဃူလိဏဖိးလိဏက့ၚတႈ ဖဲ (လါမ့ၚ ၈သီ) အတီႈပူၚ ပဏပနီဥဃဏ၀ဲ တႈစံဥစိၚတဲစိၚ အမ့ႈအတီတႈကစီဥ(8/5/2020)

ဖဲတႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ အဆ႕ကတီႈ ပွၚလ႕ဘဥဟ့ဥလီၚကြံဏ အသးသမူသ့ဥတဖဥအဂီႈ မ့ႈ၀ဲတႈအိဥသ့ဥနီဥထီဥက့ၚအီၚ ဒီးမၚဃူလိဏဖိးလိဏက့ၚတႈ ဖဲ (လါမ့ၚ ၈သီ) အတီႈပူၚ ပဏပနီဥဃဏ၀ဲ တႈစံဥစိၚတဲစိၚ အမ့ႈအတီတႈကစီဥ

 ဖဲ၂၀၀၄ လါနိၚ၀့ဘ႕ဥ ၂၂သီ ဒ္အတႈဆွ႕နုဏတႈ အတႈဆ႕တဲဏအသိး ၅၉/၂၆ UN အတႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥအပူၚ ဘိးဘဥရၚလီၚ၀ဲလ႕ လါမ့ၚ ၈သီတုၚလ႕ ၉သီ အတီႈပူၚ မ့ႈ၀ဲတႈဆ႕ကတီႈလ႕ တႈအိဥသ့ဥနီဥထီဥက့ၚဒီး တႈမၚဃူလိဏဖိးလိဏက့ၚတႈ အဆ႕ကတီႈန႔ဥလီၚ’ ထံကီႈလ႕ အႏုဏလီၚဆူ တႈကရ႕ကရိပူၚသ့ဥတဖဥ တဂၚစုဏစုဏ မၚ၀ဲတႈမၚန႕ၚတႈ အတႈပနီဥ ဒီးတႈထူဥဖ်ဲးထီဥက့ၚသး အမုႈနံၚ အတႈပနီဥအဂီႈန႔ဥ ပွၚတႈကရ႕ကရိဖိ တဂၚစုဏစုဏဒီး ထံကီႈလ႕အႏုဏလီၚဆူ တႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥအံၚ ဘဥတႈကြဲမုဏအီၚ ကိးဂၚဒဲးန႔ဥလီၚ’

UN တႈကရ႕ကရိယ ဒီးပဒိဥလ႕အတမ့ႈ၀ဲ တႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥ တဂၚစုဏစုဏ မၚလၚကပီၚ၀ဲ ဒ္သိးကဟ့ဥတႈဎူးဎီဥဆူ ပွၚလ႕အဟ့ဥလီၚကြံဏ အသးသမူလ႕ တႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ သ့ဥတဖဥအဂီႈ ဖါလါမ့ၚ ၈သီ ၉သီအနံၚ ခံနံၚလ႕ဏအံၚ ဒ္အမၚညီနုႈ၀ဲအသိး ကဘဥဒိကနဥ လူၚပိဏထြဲ၀ဲ အတႈကလုႈဒီး ကဘဥပ႕ၚဃဏဟံဃဏ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ’

လ႕တႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥအပူၚန႔ဥ တႈစံဥစိၚတဲစိၚ အတႈကဲထီဥအသးသ့ဥတဖဥ မ့ႈ၀ဲလ႕ UN အကစႈတ့ထီဥ ဘွီထီဥ၀ဲအဂ့ႈ ဒီးအတႈဟဲကဲထီဥအသးဒ္အံၚ လ႕ဖိစိၚလံၚစိၚ ကပူၚဖ်ဲး၀ဲဒီး တႈဒုးတႈဎၚ တႈဘဥဒိဘဥထံးဒ္အံၚ ကသ့အဂီႈန႔ဥ မ့ႈ၀ဲအ၀ဲသ့ဥအတႈပညိဥ တႈတိဏပဏအဂ့ႈ ဒီးလ႕ UN အတႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥအဂီႈ တႈလ႕ကဘဥကြႈဆ႕ဥမဲဏ၀ဲတႈသ့ဥတဖဥ ဒီး တႈမၚပ်ံၚမၚဖုးတႈအသီသ့ဥတဖဥ ဒ္သိးကရွဲပ်ီကြံဏ၀ဲအဂီႈ UN (ကူဥလဥသၚမဂဥ) မ့ႈ၀ဲတႈလ႕အရ့ဒိဥ၀ဲ လ႕တႈလိဏကြဲအပူၚဒီး တႈဂံဏလိဏဘွီလိဏသးသ့ဥတဖဥခဲလ႕ဏ ဒ္သိးကက့ၚအိဥက့ၚ လ႕တႈဃူးတႈဖိးက်ဲအဂီႈ UN (ကူဥလဥသၚမဂဥ) ကဘဥဒိးငါလီၚ၀ဲ ဒ္အဒံးသိးလိဏသးဒီး နီႈသး အလံဏမဲဏဖ်႕ဥသ့ဥတဖဥ ဒီးထံကီႈကိးဘ့ဥဒဲး အတႈဃူးတႈဖိးဒီး လ႕အတႈဘံဥတႈဘ႕အဂီႈ ဒ္သိးတႈသုတဟဲ မၚဘဥဒိတႈဂ့ၚအဂီႈ အ၀ဲသ့ဥဂုဏက်ဲးစ႕း ထဲးဂံႈထဲးဘါ၀ဲ သပွႈပွႈန႔ဥလီၚ’

Background… အတႈအိဥသးလ႕ အမၚအသးလ႕ညါသ့ဥတဖဥ

ဖဲလါမ့ၚ ၂သီ ၂၀၁၀နံဥအခါ အတႈဆ႕တဲဏတႈသ့ဥတဖဥ ၆၄/၂၅၇ အသိး အတႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥန႔ဥ အပွၚကရ႕ဖိသ့ဥတဖဥ ဒ္UN (ကုဥလဥသၚမဥ) အသႏူ တႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥ တႈကရ႕ကရိလ႕ တမ့ႈ ပဒိဥပပွႈသ့ဥတဖဥ ဒီးလ႕အ၀ဲသ့ဥတဂၚစုဏစုဏ ဖဲလါမ့ၚ ၈သီ တုၚလ႕ လါမ့ၚ ၉သီန႔ဥ အ၀ဲသ့ဥ ကြဲမုဏ၀ဲတႈ ဒ္က်ဲအၾက႕းအဘဥ၀ဲ ဒီးအိဥခိးကြႈဟုဥ၀ဲန႔ဥလီၚ’

ဟီဥခိဥ တႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီဖဲ’’’ တႈဒုးဖးဒိဥ ခံဘ်ီတဘ်ီ၀ံၚအလီႈခံန႔ဥ ဘဥတႈပဏပနီႈဃဏဒီး ဘဥတႈမၚလၚကပီၚ၀ဲ (၆၀)၀ီတ၀ီ လ႕ပွၚလ႕အဟ့ဥလီၚ အသးသမူလ႕ တႈဒုးသ့ဥဖဥအဂီႈ ဖဲလါမ့ၚ ခံႏြံတႏြံအတီႈပူၚ ဒီးမၚ၀ဲအတႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥ လီၚဆီဒဥတႈလ႕ အမ့ႈ၀ဲပွၚဒူပွၚဃိၚသ့ဥတဖဥ အဂီႈ လ႕တႈဒုးဖးဒိဥ ခံဘ်ီတဘ်ီ၀ံၚ၀ဲအဆ႕ကတီႈန႔ဥလီၚ’

လ႕တႈပဏပနီဥဃဏတႈ အမူးအတႈရဲဥလီၚက်ဲၚလီၚ အတီႈပူၚန႔ဥ ပွၚနဲဥရြဲဥတဂၚန႔ဥ လ႕တႈဒုးခံဘ်ီတဘ်ီအဆ႕ကတီႈန႔ဥ မ့ႈ၀ဲပွၚတဂၚလ႕ အဂုဏက်ဲးစ႕းမၚတႈသပွႈပွႈလ႕ တႈစံဥစိၚတဲစိၚအတႈသဘ့်ဒီး လ႕အတႈကထူဥဖ်ဲး ထီဥဘဥအဂီႈန႔ဥ အ၀ဲထ႕ႏုဏ ကတိၚဖ်ါထီဥတႈန႔ဥလီၚ’

အတႈလ႕ဏဘူဥလ႕ဏစ့သ့ဥတဖဥန႔ဥ အါန႔ႈဒိဥန႔ဥ တလ႕အခ႕ဥဒံး လ႕တႈနႈပ႕ႈအတႈအိဥသးအပူၚန႔ဥလီၚ’ ပွၚမုႈဆ့ဥမုႈဂီၚဖိ အဂၚ ၄၀ဆံကကြဲႈ သ့ဥတဖဥ ဘဥသံကြံဏ၀ဲယ ပွၚသုးဖိသ့ဥတဖဥ ဘဥသံ၀ဲအဂၚ ၂၀ဆံကကြဲႈ ဘူးကအိဥ၀ဲ Soviet Union တ၀ဏဃဥဃဥန႔ဥလီၚ’

အတႈဆ႕တဲဏ ၆၉/၂၆၇အပူၚ တႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ အတႈအိဥဖွိဥဖးဒိဥန႔ဥ လီၚဆီဒဥတႈလ႕ (အူရီပဥ)ယမုဥႏုဏ (အၚရွႈ) မုႈထီဥယ (အၚဖရံဥကဥ)ယ(ပစံဖ့ဥ)ထံကီႈသ့ဥတဖဥဒီး ထံကီႈလ႕အအိဥလ႕ ဟီဥခိဥဒီဘ့ဥ တႈလီႈလ႕အဂၚသ့ဥတဖဥ အ၀ဲသ့ဥအိဥ၀ဲဒီး တႈသူဥအုးသးအုး ဒိဥဒိဥမုႈမုႈန႔ဥ ဘဥတႈအိဥသ့ဥနီဥထီဥက့ၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’

တႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ ၀ံၚအလီႈခံ ဒ္အလုႈအလႈအိဥ၀ဲအသိး အ၀ဲသ့ဥလဲၚခီဖ်ိကြံဏ၀ဲဒီး က့ၚအိဥက့ၚ၀ဲဒီး တႈဃူတႈဖိး ဒီးထံကီႈကိးဘ့ဥဒဲး တႈလီႈအကလုဏကလုဏသ့ဥတဖဥ က့ၚပဏဖွိဥထီဥလိဏ အသးသကိးသကိးဒီး (ဒံၚမိၚကရ့ၚစံၚ) အလုႈအပွ႔ၚသ့ဥတဖဥ ပွၚကညီ အတႈခြဲးတႈဎဏ တႈသဘ့်အခီဥတဃဥသ့ဥတဖဥ လီၚဆီဒဥတႈ ခီဖ်ိလ႕ UN တဆီ အတႈလဲၚထီဥလဲၚထီသ့ဥတဖဥ လ႕တႈလီႈတႈက်ဲပူၚဒီး လ႕အဘဥဃးဒီး တႈလီႈတႈက်ဲသ့သတဖဥ အပတီႈသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈမၚလဲၚထီဥလဲၚထီအီၚသ့ဥတဖဥ ဒီးတႈကရ႕ကရိလ႕အဂၚသ့ဥတဖဥ  အတႈလဲၚထီဥလဲၚထီအဂီႈန႔ဥလီၚ’

တႈဒုးဖးဒိဥခံဘ်ီတဘ်ီ အနံဥအိဥလံ ၇၀ ဒီး တႈအိဥသ့ဥနီဥထီဥက့ၚ ပွၚဒူပွၚဃိၚသ့ဥတဖဥ အတႈအိဥဖွိဥန႔ဥ ဘဥတႈမၚအီၚဖဲ လါမ့ၚ ၅သီအတီႈပူၚန႔ဥလီၚ’