St.Dominic စီဆွံ ဒီမံၚန႔ၚ အမုႈဘူဥနံၚ လါအီကူး ၈ သီ

St.Dominic   စီဆွံ ဒီမံၚန႔ၚ အမုႈဘူဥနံၚ လါအီကူး ၈ သီ

တနံၚအံၚ မ့ႈ၀ဲစီဆွံ Dominic အမုႈဘူဥနံၚန႔ဥလီၚ’ အ၀ဲန႔ဥ အိဥဖ်ဲဥ ထီဥ၀ဲလ႕ Castile (စပိန္)တႈလီႈအသီတတီၚ အပူၚန႔ဥ၀ံၚယဖဲကဲထီဥ၀ဲသီခါ၀ံၚ အမူဒါ လီၚဘဥက့ၚ၀ဲလ႕ Oama တႈဘါသရိဥ အပူၚ တႈတုၚလီၚ ၀ီလီၚ၀ဲန႔ဥလီၚ’ဖဲန႔ဥ အ၀ဲ လူးပိဏ မၚထြဲက့ၚ၀ဲ ဒ္ စီဆွံ စီၚအီကူးစတ့ အတႈကြဲးအတႈသိဥတႈသီအသိးန႔ဥလီၚ’ အ၀ဲန႔ဥ န႔ဥ မ့ႈပွၚလ႕ အထီဒါက့ၚ၀ဲ ပွၚလ႕ အဘူဥဘါ စူႈနဏ၀ဲ Albigensian အတႈဘူဥတႈဘါ လ႕ အအိဥ၀ဲလ႕ (ျပင္သစ္) ကလံးစိးတကပၚသ့ဥတဖဥ ဒီးစံးတဲၚတဲလီၚက့ၚ၀ဲ ဘဥဃးတႈစံးတဲၚတဲလီၚတႈ လ႕ အထီဒါ ၀ဲတႈသ့ဥတဖဥလဲၚ ဃုဏ သကိး ဒီး အသီခါ (Diego de Azevedo)န႔ဥလီၚ’ အ၀ဲသ့ဥအတႈဖံးတႈမၚ သ့ဥတဖဥအံၚ တမ့ႈတႈမၚလ႕ ပွၚတတူႈလိဏခီဥဆ႕ အ၀ဲသ့ဥဘဥ အဃိ အ၀ဲသ့ဥ ကတဲဏ ကတီၚဃဏက့ၚ၀ဲလ႕ တႈပလီႈသူဥပလီၚသးယ လ႕အဘဥလီၚဘဥစး တူႈလီၚ၀ီလီၚ၀ဲ ဒိဥဒိဥ ကလဲဏအဆ႕ကတီႈ Dominic ဒီးDiego သ့ဥတဖဥအံၚ အိဥဆိးဘဥက့ၚ၀ဲ ဖွီဥဖွီဥဎဏဎဏ ၀ံၚ ပွၚကြႈဆ႕ဥမဲဏ၀ဲ အသးဒီး အဒုဥအဒါသ့ဥတဖဥ အတႈစံးတႈကတိၚ သ့ဥတဖဥ အဃိ အ၀ဲသ့ဥန႔ဥ ဘဥအိဥ၀ဲဆိး၀ဲဒီး တႈပလီႈသူဥပလီႈသးလ႕ အတႈစံးတႈကတိၚသ့ဥတဖဥ အဖီခိဥန႔ဥလီၚ’ အါဒဥတႈ မ့ႈတႈလ႕ အအ႕အ႕ သီသီ နးနး ကလ႕ဏ တမံၚလ႕ အမ့ႈ၀ဲ  Albigensian အတႈသိဥတႈသီ န႔ဥ Dominic ဘဥဆ႕ဥမဲဏက့ၚ၀ဲ နးနးကလဲဏ ဒီး က်ဲးစ႕ၚ စံးတဲၚတဲလီၚတႈဒီး မၚဃူမၚဖိး ပဏဖွိဥထီဥက့ၚ၀ဲတႈန႔ဥလီၚ’

ဖဲ ၁၂၁၆ အနံဥန႔ဥ အ၀ဲ အတႈပညိဥ တမံၚလ႕ အသးအိဥ သူဥထီဥက့ၚ၀ဲတမံၚ အမ့ႈ၀ဲ ဘဥဃးတႈစံးတဲၚတဲလီၚတႈဒီး တႈအုဥက့ၚခီဥက့ၚ ဘဥဃး နီႈသးလ႕ ဘဥတႈလ့ပစီ ၀ဲ သ့ဥတဖဥအဂီႈဒီး သူဥထီဥတ့ထီဥက့ၚ၀ဲ န႔ဥလီၚ’ဖဲတဎံဥတမီၚ ဒ္၀ဲအကတီႈ တႈသူဥထီဥ က့ၚ ၀ဲ Franciscans အကရ႕ကရိအသိး ဒိဥမံၚနံၚကဥ အပွၚကလုဏသ့ဥတဖဥ  တဂၚဂ့ၚ တဂၚဂ့ၚ ဒီး ပွၚကညီတ၀႕ အတႈဖွီဥတႈဎဏ ဒီး လ႕သီခါကေိသ့ဥတဖဥ အတႈအိဥတႈဆိး သ့ဥတဖဥ ဖဲအအိဥမူ၀ဲအဆ႕ကတီႈ ဒ္သိး ကသ့ပဏထြဲဃုဏသကိးလ႕ ဟီဥခိဥအံၚအဖီခိဥ လိဥဘဥ၀ဲဒဥအဂ့ႈ ပဏလုႈဒိဥပွ႔ၚဒိဥ က့ၚ၀ဲ ဒဥန႔ဥလီၚ’ Benedictine အသီခါလ႕ အအိဥ ဂ႕ႈအိဥက်႕ႈ တ့ႈလံ၀ဲသ့ဥတဖဥ အိဥဆိး၀ဲ ဒ္သိး ကရ႕ကရိ လ႕ အကဲဒိဥ ကဲပွႈ၀ဲ ဒိဥဒိဥ ကလ႕ဥ အသိးအခါ အ၀ဲန႔ဥ လီၚဂဏဒ္ တႈထီဒါ ဒီး တႈမၚဟးဂီၚတႈ အတႈကူဥတႈဆး တခါ လ႕အ မ့ႈ၀ဲ Friars သ့ဥတဖဥ ဒိဥစိဒိဥကမီၚက့ၚ၀ဲလ႕ ဎူရပၚ အတႈအိဥတႈဆိး အဖီခိဥဒီး ကဲဘ်ဳးန႔ႈက့ၚ လ႕တႈအံၚအဖီခိဥ အါဆ႕အါကတီႈန႔ဥလီၚ’ အါဒဥတႈ ဒိဥမံၚနံၚကဥ သ့ဥတဖဥ ဒ္ Aristotle လ႕ အမ့ႈ၀ဲ ပွၚသ့ကြႈထံဆိကမိဥတႈ အပီညါ လ႕အဘဥတႈသးပ့ဥနီၚတ့ႈ၀ဲ ဎံဥတ့ႈလံ တဂၚအသိးယဒ္ Aristotle အသိး တႈသိဥလိ နဥပ႕ႈတႈညီ၀ဲ ဒီး ကြႈထံဆိကမိဥသ့န႔ႈက့ၚတႈလ႕ အဘဥလီၚဘဥစး၀ဲတဂၚ အံၚ လဲလိဏ န႔ႈက့ၚ၀ဲ တႈသ့ဥညါ နဥပ႕ႈ အတႈစံးစိၚတဲစိၚ ဒီး လဲလိဏန႔ႈက့ၚ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ’ အ၀ဲန႔ဥ ဘဥတႈသ့ဥညါ အီၚလ႕ ခရံဏဖိ မုႈႏုၚတကပၚ အါအါကလဲဥ တဂၚန႔ဥလီၚ’

ဒိမံၚန႔ဥ မ့ႈပွၚတဂၚလ႕ အစံးတဲၚတဲလီၚတႈ အကလုႈကထါ အစိကမီၚ ဒိဥ၀ဲ ထဲန႔ႈတကး ဒ္ဘဥ အိဥ၀ဲဆိး၀ဲ စီစီဆွံဆွံ အဃိ သတးဒီး လ႕ အ၀ဲအတႈအိဥတႈဆိး အဃိ ပွၚလ႕ အလဲလိဏက့ၚ အတႈအိဥမူ ဆူ ကဲးသလံး ခရံဏဖိအပူၚ အိဥ၀ဲ အါအါ ဂီႈဂီႈန႔ဥလီၚ’ အိဥ၀ဲ တနံၚ ပွၚသ့ဥတဖဥ သံကြႈအီၚ အကတီႈ အ၀ဲစံးဆ႕၀ဲ ḁḁလ႕တႈအဲဥတႈကြံအလံဏလဲဥအပူၚ အမဲဏညါ တမႏုၚတမံၚမးတအိဥ၀ဲဘဥḂḂ န႔ဥ စံးဆ႕က့ၚ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ’ ဒီမံၚနဲး န႔ဥ အ၀ဲစံးဘဥ ၀ဲ အဒီပုႈ၀ဲႈသ့ဥတဖဥ ဒီး စံး၀ဲ စံးကတိၚက့ၚ ဎြၚအဂ့ႈ မ့တမ့ႈ စံးကတိၚလိဏက့ၚသး ဒီးဎြၚ န႔ဥတက့ႈ ဟ့ဥကူဥဟ့ဥဖး က့ၚ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ’

အ၀ဲန႔ဥ ဒ္လ႕ တႈမၚလၚမၚကပီၚ၀ဲ မိႈနီႈမၚရံအသိး စးထီဥထုကဖဥ ဂံႈန႔ႈ က့ၚ၀ဲ နီႈမၚရံ အဖဲနီႈစီဆွံ န႔ဥလီၚ’ ဖဲ ၁၂၁၇ အနံဥ နီႈမၚရံ ဘဥတႈစိဏထီဥအီၚဆူ မူခိဥဘီမုႈ အမုႈဘူဥ နံၚ တနံၚန႔ဥ ဒီမံးန႔း အကရကရ႕ ဖိသ့ဥတဖဥ ဘဥတႈ ဆွ႕လီၚ၀ဲ အတႈဖံးတႈမၚ ဆူ တႈ လီႈအကြ႔ႈကြ႔ႈ အပူၚန႔ဥလီၚ’ မ့ႈလ႕ အဖံးမၚက့ၚ၀ဲ တႈခ့ပွၚတႈဖံးတႈမၚ အါတလ႕ ကြံဏ အခ႕း သတး အဃိ တႈဂံႈစႈဘါစႈလီၚ၀ဲ ဒီး မံၚမုဏအသးလ႕ ခရံဏပူၚ ဖဲအသးအနံဥ အိဥ၀ဲ ၅၂ နံဥ လ႕(Bologna) ၀့ႈအပူၚန႔ဥလီၚ’