ပွၚစီဆွံစီၚ Augustine အဂ့ႈဖုႈကိဏ လါအီကူး ၂၈ သီ

ပွၚစီဆွံစီၚ Augustine အဂ့ႈဖုႈကိဏ လါအီကူး ၂၈ သီ

St. Augustine        August 28

ကိးနံဥဒဲးဖဲလါ August 28 သီအမုႈနံၚယ တႈအိဥဖွိဥကရ႕မၚလၚကပီၚ၀ဲ ပွၚစီဆွံ Augustine နဥ့လီၚ’ Augustine အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဖဲ ၀့ႈတဖ်႕ဥလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ Thagaste (ဆ႕ကတီႈအခဲအံၚ တႈလီႈအံၚမ့ႈ၀ဲဖဲ Algeria), ဒီးအိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဖဲ 354 အနံဥ လါ November 13 သီအမုႈနံၚနဥ့လီၚ’ ဒိဥထီဥထီထီီဥ၀ဲဒ္ ပွၚလ႕အလီၚတိဥလီၚဆီ၀ဲတဂၚ ပွၚလ႕အတႈဆိကမိႈဆိကမး ဒိဥစိဒိဥကမီၚ၀ဲလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ အတႈစံဏစိၚတဲစိၚအပူၚနဥ့လီၚ’ အတႈသိဥလိနဲဥလိတႈသ့ဥတဖဥ မ့ႈ၀ဲတႈအိဥဖွိဥကရ႕ အတႈသိဥတႈသီအတႈခီဥထံး လ႕တႈစံဏစိၚတဲစိၚအပူၚနဥ့လီၚ’

ဖဲအကြဲးဖ်ါထီဥ၀ဲအတႈအိဥမူအိဥဂဲၚအဂ့ႈအက်ိၚ ဘဥတႈသ့ဥညါအီၚလ႕ အဲကလံးအက်ိဏ Confession, မ့ႈ၀ဲတႈဂ့ႈလ႕ အဘဥတႈသ့ဥညါအီၚလ႕ ပွၚအါဒံအါဂၚ ဒီးထီဥတႈကဲဘ်ဳးကဲဖွိဥလ႕ ပွၚတဂၚဘဥတဂၚ အနီႈသးအတႈအိဥမူအိဥဂဲၚ အတႈနဥ့ဂံႈနဥ့ဘါအဂီႈယ ဃုဏဒီးတႈဂ့ႈလ႕အဘဥဃးဒီး အတႈဆိကမိႈဆိကမးယ ဎြၚဂ့ႈပီညါယ ထါလ႕အကြဲး၀ဲသ့ဥတဖဥယ ဒီးအလံဏအလဲဥသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

ဘဥတႈလုႈဒိဥထီဥအီၚဒ္ ပွၚခရံဏဖိတဂၚအသိး ဖဲလ႕အနီႈဆံး၀ဲအကတီႈလံၚလံၚဘဥဆဥ အိဥမူအိဥဂဲၚတ့ႈလံ၀ဲဒ္ ပွၚဟးဂီၚဖိတဂၚအသိး ပွၚလ႕အပူထီဥတႈတဂၚအသိး အိဥ၀ဲဒီးတႈဒဲးဘးဖးဒိဥယ လ႕ခံပဏတ့ႈကြံဏတႈအိဥဖွိဥကရ႕လ႕ အလီႈခံနဥ့လီၚ’ စံး၀ဲလ႕အတပဏတ့ႈကြံဏခရံဏကစႈ လ႕ဏလ႕ဏဆ့ဆ့ဘဥဒီး ပဏလုႈဒိဥပွၚ့ဒိဥ၀ဲခရံဏအမံၚထီဘိ လ႕အသူဥအသးအပူၚယ ဖဲလ႕အပဏဖ်ါထီဥ အတႈအိဥမူအိဥဂဲၚအဂ့ႈ (Confession) အပူၚနဥ့လီၚ’

လဲၚ၀ဲဆူ တႈလီႈလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ Carthage ဒီးကဲထီဥ၀ဲပွၚမံၚဟူသဥဖ်ါတဂၚ မ့ႈလ႕အသူဥအသးအိဥ၀ဲဒီး တႈသ့တႈဘဥလ႕အဒိဥ၀ဲယ ဒီးက်ဲးစ႕ၚဃုထံဥနဥ့၀ဲ အတႈဖံးတႈမၚဒ္ပွၚလ႕အစံးကတိၚတႈ မ့တမ့ႈဒ္ပီႈရီတဂၚအသိးနဥ့လီၚ’ လ႕နဥ့အမဲဥညါ ထံဥသ့ဥညါဘဥ၀ဲ ဒီးဘဥအသးလ႕အကအိဥမူ ဃုထံဥသ့ဥညါတႈဘဥဃးဒီး တႈဆိကမိႈတႈထံထံဆးဆး (Philosophy) ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၁၉ နံဥအကတီႈ လ႕တႈသူဥဆူဥသးဂဲၚ ဒိဥ၀ဲအါ၀ဲအပူၚနဥ့လီၚ’

တႈစူဥတႈနဏတခါလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ Manichaeanism ဖဲလ႕ Augustine အကတီႈ မ့ႈတႈတမံၚလ႕အထုးနဥ့၀ဲ Augustine အသူဥအသး မ့ႈလ႕ ပွၚလ႕အလူၚပိဏထြဲတႈစူဥတႈနဏအံၚသ့ဥတဖဥ စံးအီၚလ႕ အ၀ဲသ့ဥအိဥ၀ဲဒီးတႈဃုထံဥနဥ့က်ဲလ႕ န’ဆ႕ႈအတႈဒိဥတႈဎိဏအဂ့ႈယ သ့ပဏဖ်ါထီဥ၀ဲလံဏစီဆွံ တမ့ႈတႈလ႕အလီၚတံဥလီၚဆဲး၀ဲအဂ့ႈယ ဒီးစံးစ့ႈကီး၀ဲလ႕အသ့ပဏဖ်ါထီဥ၀ဲ တႈဂ့ႈကီလ႕အဘဥဃးဒီးတႈအ႕တႈသီသ့ဥတဖဥအဂ့ႈ အဃိနဥ့လီၚ’ Augustine ကဲထီဥ၀ဲ တႈစူဥတႈနဏတမံၚအံၚ အကရ႕ဖိဎံဏ၀ဲ ၉ နံဥယ ဒီးဃုသ့ဥညါနဥပ႕ႈအသးလ႕ တႈဂ့ႈတႈက်ိၚလ႕အအိဥဖဲ တႈစူဥတႈနဏအံၚအပူၚ လ႕ဏလ႕ဏဆ့ဆ့ တခ်ဳးလ႕အပဏတ့ႈကြံဏတႈစူဥတႈနဏအံၚ ဒ္အမ့ႈတႈကြဲနဥ့လြဲနဥ့တႈလ႕ အကမဥ၀ဲတမံၚ အကတီႈနဥ့လီၚ’

လဲၚ၀ဲဆူ၀့ႈရိမ့ၚ ဒီးဆူ၀့ႈ Milan ဖဲ ၃၈၆ အနံဥယ ဖဲနဥ့ထံဥလိဏဘဥအသးဒီး ပွၚစီဆွံစီၚ Ambrose, လ႕အမ့ႈသီခါကရ႕ခိဥတဂၚယ မ့ႈစ့ႈကီးတႈအိဥဖွိဥကရ႕ အပွၚသိဥလိနဲဥလိတႈတဂၚယ ဒီးအတႈစံဏတဲၚတဲလီၚတႈ လ႕အမ့ႈတႈက်ဲးစ႕ၚဃုထံဥနဥ့တႈမ့ႈတႈတီ လ႕အက်ဲးစ႕ၚဃုထံဥနဥ့၀ဲလ႕ အတႈအိဥမူဒီတစိၚညါအပူၚသ့ဥတဖဥ ကဲထီဥ၀ဲတႈထိဥဟူးထိဥဂဲၚလ႕အဂီႈနဥ့လီၚ’ ဒိးနဥ့၀ဲတႈသ့စီ ဒီးတဎံဏတမီႈ အမိႈလ႕အမ့ႈပွၚစီဆွံနီႈ Monica သံ၀ဲယ ဒီးဖဲတခ်ဳးသံ၀ဲအကတီႈ သ့ဥညါဘဥ၀ဲလ႕ အတႈဆ႕မုဏလဥတႈလ႕ဟီဥခိဥခ်႕အံၚ  လ႕ထီဥပွဲၚထီဥ၀ဲအဂ့ႈနဥ့လီၚ’

Augustine က့ၚကဒါက့ၚ၀ဲဆူ ကီႈမိႈပွႈ Africa ဆူအထံလီႈကီႈပူၚလ႕အမ့ႈ Tagaste, ဒီးပဏလီၚဖးအသးဒီး ဟီဥခိဥခ်႕အတႈသးလီသးကြံသ့ဥတဖဥယ ဒီးအိဥမူက့ၚ၀ဲလ႕ဎြၚအဂီႈ ဃုဏဒီးပွၚလ႕အအိဥမူဃုဏဒီးအီၚသ့ဥတဖဥ ခီဖ်ိတႈဒုဥတႈအီဥယ တႈဃ့ဘါထုကဖဥတႈယ တႈဖံးတႈမၚတႈလ႕အဂ့ၚ၀ဲသ့ဥတဖဥယ တႈကြႈထံဆိကမိႈ ဎြၚအတႈသိဥတႈသီ လ႕မုႈနံၚမုႈနၚထီဘိနဥ့လီၚ’

လဲၚတုၚ၀ဲဆူတႈလီႈလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ Hippo ဒီးဘဥတႈပဏထီဥအီၚဆူ သီဘူဥသီခါအလီႈ ၀ံၚဒီးဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲသီခါကရ႕ခိဥအလီႈ လ႕အသးတဆ႕နဥ့၀ဲ ဒ္သိးအကဒိးနဥ့၀ဲ သီခါကရ႕ခိဥအလီႈဘဥနဥ့လီၚ’ လ႕ခံတူဥလိဏ၀ဲတႈလီႈဒိဥလၚထီအံၚ ဒ္အမ့ႈတႈဘဥဎြၚအသး ဒီးသူက့ၚ၀ဲအတႈအိဥမူအတႈဆ႕ကတီႈ ဒ္ပွၚကြႈသိတဂၚ လ႕ကလံၚစိး Africa တႈလီႈတခါအပူၚ ဒီးသူ၀ဲတႈဆ႕ကတီႈအါ၀ဲ လ႕တႈႀတီဆ႕လံဏလဲဥလ႕အထီဒါ တႈအိဥဖွိဥကရ႕သ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

Augustine ကြဲး၀ဲလံဏတဘ့ဥလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ The City of God, ဒီးမ့ႈ၀ဲလံဏလ႕ အခီဥဆ႕ႀတီဆ႕ တႈကမူၚကမဥလ႕အစံး၀ဲ ၀့ႈရိမ့ၚအတႈဟးဂီၚ မ့ႈ၀ဲလ႕ပွၚခရံဏဖိအတႈစူဥတႈနဏသလဏလီၚအသးအဃိ နဥ့လီၚ’

Augustine သံ၀ဲဖဲ ၄၃၀ အနံဥ လါအီကူး ၂၈ သီ ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၇၆ နံဥအကတီႈနဥ့လီၚ’ တႈလ႕အမၚတ့ႈ၀ဲလ႕ ခ့ခါလ႕အပူၚကြံဏ၀ဲသ့ဥတဖဥ ကဲထီဥ၀ဲတႈဆီဥထြဲမၚစ႕ၚ လ႕မုႈတနံၚအံၚ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အဂီႈ လ႕တႈတုၚလီၚ၀ီလီၚအပူၚ နဥ့လီၚ’