ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ လ႕ကီႈအဲးကူပတူဥ

ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ လ႕ကီႈအဲးကူပတူဥ

လါဎႏူၚအါရံၚ ၁၇ သီယ မ့ႈမုႈနံၚလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕မၚလၚကပီၚ၀ဲ ပွၚစီဆွံ St. Anthony လ႕ကီႈအဲးကူးပတူဥယ မ့ႈပွၚလ႕အဒုးအိဥထီဥ တႈအိဥမူဒ္ရသ့းသ့ဥတဖဥအသိး (Christian monasticism)ယ ဒီးအတႈသိဥလိနဲဥလိတႈဒီး အတႈအိဥမူအိဥဂဲၚ ကဲထီဥ၀ဲတႈတုၚလီၚ၀ီလီၚလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ အတႈအိဥမူအိဥဂဲၚအပူၚနဥ့လီၚ’

ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဖဲ အနံဥ ၂၅၁ယ ဒီးမ့ႈ၀ဲလ႕မိႈပႈလ႕အထူး၀ဲတီၚ၀ဲယ ဒီးဟီဥခိဥတႈလီႈတႈက်ဲလ႕ အမ့ႈတ့ႈလံ၀ဲပွၚသ့ဥတဖဥအံၚ အတႈဖိတႈလံၚ အိဥဘူး၀ဲဒီးဆ႕ကတီႈအခဲအံၚ၀့ႈ Cairo နဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့အကတီႈ တႈအိဥဖွိဥကရ႕သလဏလီၚအသး ခ့်သဒံး ဆူပွၚရိမ့ၚဖိသ့ဥတဖဥ အတႈပ႕တႈၿပးအတႈလီႈတႈက်ဲသ့ဥတဖဥအပူၚယ ဘဥဆဥ ပွၚရိမ့ၚဖိသ့ဥတဖဥအစီၚပၚ မ့ႈဒ္၀ဲပွၚသူခိဥဖိယ တကနဥဃုဏဒ္၀ဲ တႈဘူဥတႈဘါအသီအံၚ အကတီႈနဥ့လီၚ’

ဒ္အမ့ႈပွၚလ႕အသူဥက႕သးက႕ အတႈအိဥမူထီ၀ဲအသိးယ ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ ဆ႕ထံဥဘဥ၀ဲစီၚပၚ Constantine အတႈပဏဂ႕ႈပဏက်႕ၚ၀ဲ ပွၚခရံဏဖိအတႈစူဥတႈနဏ ဒ္အမ့ႈတႈဘူဥတႈဘါအလီၚတံဥလီၚဆဲး လ႕ရိမ့ၚအတႈပ႕တႈၿပးအပူၚနဥ့လီၚ’ စီၚအဥထီဥနံဥ အနီႈကစႈဒဥ၀ဲ ဆ႕ပဏဂ႕ႈပဏက်႕ၚ၀ဲ တႈလ႕အကအိဥဂ႕ႈဆိးက်႕ၚ၀ဲတမံၚ ခီဖ်ိအကစႈဒဥ၀ဲ ကမ့ႈ၀ဲပႈတဂၚလ႕အဘဥဃးဒီးနီႈသး (Spiritual Father) လ႕သီခါအိဥကေိတႈလီႈတႈက်ဲသ့ဥတဖဥအဂီႈ ဒ္အအိဥတ့ႈလံ၀ဲလ႕ တႈအိဥဖွိဥကရ႕အတႈစံဏစိၚတဲစိၚအပူၚနဥ့လီၚ’

ဖဲအနံဥ ၂၇၀ အကတီႈယ တႈ၀ံတႈဎိးခံမံၚခံမေိ ဟဲတုၚအိဥ၀ဲ ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥယ ဒီးတႈသ့ဥတဖဥအံၚမ့ႈ၀ဲ အမိႈအပႈခံဂၚလ႕ဏသံသဒဥကြံဏအီၚယ ဒီးတႈဟ့ဥသါလ႕ အကဘဥဒိးနဥ့၀ဲလ႕အမိႈအပႈအအိဥသ့ဥတဖဥစ့ႈကီး တဒိးနဥ့ဘဥလ႕ၚ၀ဲဘဥနဥ့လီၚ’ တႈလ႕အကဲထီဥအသးဒီးအီၚ တခါဘဥတခါအံၚ ထိဥဟူးထိဥဂဲၚထီဥ စီၚအဥထီဥနံဥ ဒ္သိးအကကြႈထံဆိကမိႈလီၚက့ၚ အတႈအိဥမူဒီတစိၚညါ လ႕တႈသးခုကစီႈအတႈကပီၚအပူၚယ ဘဥဃးဒီးတႈဘဥဎိဏလ႕ အနီႈခိနီႈသးကလီၚမဏကြံဏ၀ဲယ ဒီးက်ိဏစ့အတႈသ့မၚဟးဂီၚ နီႈသးအတႈအိဥအသးသ့ဥတဖဥနဥ့လီၚ’

မုႈတနံၚ ဖဲအလဲၚဘူဥဘါတႈလ႕တႈဘါသရိဏအပူၚအကတီႈယ နဥဟူဘဥ၀ဲ ခရံဏအတႈမ႕နဥ့ဆီဥခံ ပွၚသးစႈလ႕အထူး၀ဲတီၚ၀ဲတဂၚ လ႕လံဏစီဆွံအပူၚယ လီၚဂဏဒ္အနဥဟူဘဥ၀ဲအဆိကတ႕ႈတဘ်ီ လ႕အမ့ႈ၀ဲယ

နသးမ့ႈအိဥလ႕ နကလ႕ထီဥပွဲၚထီဥဒီးယ လဲၚဆါလီၚကြံဏ တႈစုလီႈနခီဥခိဥယ လ႕အအိဥဒီးနၚသ့ဥတဖဥ ဒီးဟ့ဥတႈလ႕ ပွၚဖွီဥဖိဎဏဖိတက့ႈ’ ဒီးနကအိဥဒီးတႈလုႈဒိဥပွၚ့ဒိဥလ႕မူခိဥလီၚ’ ဒီးဟဲပိဏဎခံတက့ႈ’ မးသဲ ၁၉း၂၁

ဖဲဆ႕ကတီႈလ႕အပိဏထြဲထီဥ၀ဲသ့ဥတဖဥအပူၚ စီၚအဥထီဥနံဥ စံး၀ဲအပ်ဲဥအဘီဥသ့ဥတဖဥလ႕ ခရံဏကစႈစံးတႈကတိၚတႈဒီးအီၚလိၚလိၚနဥ့လီၚ’ ဒ္နဥ့ဒီးဆါလီၚကြံဏ၀ဲ တႈဖိတႈလံၚ လ႕အအိဥဒီးအီၚခဲလ႕ဏသ့ဥတဖဥ၀ံၚအလီႈခံ ပဏလီၚဆီ၀ဲလ႕အဒီပုႈ၀ဲႈမုႈအဂီႈတနီၚ ၀ံၚဒီးဟ့ဥမၚဘူဥတႈနဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့အကတီႈ သီခါသ့ဥတဖဥအတႈအိဥမူအိဥဂဲၚ ဒ္ပွၚစံးညီႏုႈ၀ဲလ႕အဲကလံးအက်ိဏ Monasticism တအိဥဒ္၀ဲဂ့ၚဂ့ၚဘဥဘဥ ဘဥဆဥယ ပွၚခရံဏဖိသ့ဥတဖဥသ့ဥညါတ့ႈလံ၀ဲလ႕ သီဘူဥသီခါသ့ဥတဖဥ ကဘဥပဏတ့ႈကြံဏ တႈထီဥဖိနဥ့မါယ အသးသုတဘဥအိဥစဲဘူး၀ဲဒီး တႈဖိတႈလံၚသ့ဥတဖဥယ ဒီးကဘဥအိဥမူ၀ဲလ႕တႈထုကဖဥ ဒီးတႈဒုဥတႈအီဥအပူၚနဥ့လီၚ’ လ႕ခံပသ့ဥညါဘဥ၀ဲလ႕ စီၚအဥထီဥနံဥအဒီပုႈ၀ဲႈမုႈစ့ႈကီး ႏုႈလီၚ၀ဲဆူ မုႈကနီၚလ႕အပဏစီဆွံအသးသ့ဥတဖဥ အကရ႕အပူၚနဥ့လီၚ’

စီၚအဥထီဥနံဥ ထံဥလိဏဘဥအသးဒီး ရသ့းလ႕ကီႈအဲဥကူပတူဏ လ႕ပွႈမုႈကန႕အပူၚသ့ဥတဖဥယ ဒ္အမ့ႈပွၚသ့ဥတဖဥလ႕ အဃုထ႕၀ဲတႈအိဥမူ လ႕အအိဥဎံၚဒီးပွၚအဂၚသ့ဥတဖဥ ဒ္သိးအကသ့ဟ့ဥလီၚအတႈဆ႕ကတီႈ လ႕လ႕ပွဲၚပွဲၚ လ႕တႈပဏဘူးအသးဒီးဎြၚအဂီႈနဥ့လီၚ’ ဘဥဆဥ ပွၚသ့ဥတဖဥအံၚ အတႈအိဥမူအိဥဂဲၚ တမ့ႈဒ္၀ဲတႈအိဥမူလ႕အဘဥတႈပဏလီၚ သုးက်ဲၚအီၚဂ့ၚဂ့ၚဘဥဘဥဒ္ဘဥနဥ့လီၚ’

ဖဲအတႈမၚလိမၚဒိးဃုဏတႈဒီး ရသ့တဂၚ၀ံၚအလီႈခံ စီၚအဥထီဥနံဥ ပဏလီၚအသး ဒ္သိးအကဂဲၚပ်ဳႈက်ဲးစ႕ၚ အိဥဒဥ၀ဲထဲတဂၚဧိၚ လ႕ပွႈမုႈကန႕အပူၚယ အိဥသနၚ့ဒဥအသးလ႕ ပွၚစွၚကိဏဖိလ႕အဎူးဎီႈပဏကဲအီၚသ့ဥတဖဥ အတႈဘုဥအီဥဘုဥအီအီၚအပူၚ ဒ္သိးအကသ့အိဥမူ၀ဲအဂီႈနဥ့လီၚ’ အတႈအိဥမူ၀ဲဒ္ ရသ့းတဂၚအသိး ဎံဏ၀ဲ ၁၃ နံဥတုၚလ႕ ၁၅ နံဥအတီႈပူၚနဥ့လီၚ’

ဒ္ပွၚစီဆွံအဂုႈအဂၚ လ႕အမဲဏညါ ဒီးလ႕အလီႈခံသ့ဥတဖဥအသိးယစီၚအဥထီဥနံဥ ခီဖ်ိထံဥဘဥ၀ဲ တႈလ့တႈပစီဘဥဃးဒီးနီႈသးယ တႈလ႕အတသ့ထံဥဘဥ၀ဲလ႕အမဲဏသ့ဥတဖဥ က်ဲးစ႕ၚပဏကပၚကြံဏအီၚ လ႕အတႈက်ဲးစ႕ၚမၚနဥ့၀ဲတႈလ႕တႈပွဲၚအဂီႈနဥ့လီၚ’ ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၃၃ နံဥကတီႈယ ပွၚလ႕အပဏဒိဥပဏကဲအီၚတဖု ထံဥနဥ့အီၚလ႕ အတႈအိဥအသးတညီတဘွါ၀ဲအဃိ က့ၚကိးအီၚဆူတႈဘါသရိဏတဖ်႕ဥအအိဥ လ႕တႈကူစါဎါဘ်ါက့ၚအီၚအဂီႈနဥ့လီၚ’

တႈမၚအသးဒီးအီၚဒ္အံၚ တကဲထီဥတႈသူဥဟးဂီၚသးဟးဂီၚ လ႕အတႈက်ဲးစ႕ၚဃုထံဥနဥ့ဎြၚဘဥဒီးယ မၚဆူဥထီဥ၀ဲ အတႈဂဲၚပ်ဳႈက်ဲးစ႕ၚတႈခံဘ်ီ ခီဖ်ိအတႈလဲၚ၀ဲဆူ ကစ႕ႈတဖ်႕ဥအအိဥ ဖဲထံက်ိ (Nile) အမုႈထီဥထံက႕ႈနံၚနဥ့လီၚ’ အိဥ၀ဲလ႕မတၚတဂၚမး တကနဏဃုဏအီၚတႈလီႈတခါအပူၚ ဒီးဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈအီဥတႈအီလ႕ ပွၚလ႕အဃ့ကညးအတႈထုကဖဥသ့ဥတဖဥ အအိဥနဥ့လီၚ’ တမ့ႈထဲလ႕အထုးနဥ့၀ဲ ပွၚလ႕အဟ့ဥမၚဘူဥအီၚသ့ဥတဖဥအံၚ အသူဥအသးဘဥဒီး ထုးနဥ့၀ဲစ့ႈကီးပွၚလ႕အဃုထံဥသ့ဥညါနဥပ႕ႈ တႈအိဥမူဒ္သိးအ၀ဲအိဥမူ၀ဲ အဒိအတဲႈအိဥဖ်ါ၀ဲအသိးနဥ့လီၚ’

ဖဲနံဥကဎၚဖွိဥလြံဥအဆိအခါယ ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၅၄ နံဥအကတီႈယ စီၚအဥထီဥနံဥ ဟးထီဥ၀ဲလ႕အတႈအိဥသဎုႈတတြၚထဲတဂၚဧိၚ ဒ္သိးအကသ့ဆီဥထြဲမၚစ႕ၚထုးစုနဲဥက်ဲ ရသ့းလ႕အကရ႕ဒိဥထီဥ၀ဲ ဒ္အမ့ႈပွၚသ့ဥတဖဥလ႕ အအိဥဘူး၀ဲဒီး စီၚအဥထီဥနံဥနဥ့လီၚ’ အသးတအိဥလ႕ အကကရ႕ကရိထီဥ၀ဲ ရသ့အကရ႕ဘဥဆဥယ အတႈသူဥဆူဥသးဂဲၚလ႕ အအဲဥဒိးမၚတႈဒ္ ပႈလ႕နီႈသးအဂီႈ (Spiritual Father)အဃိ ကဲထီဥတႈတမံၚလ႕ ရသ့းသ့ဥတဖဥအကရ႕ (Monasticism) ဒ္ပသ့ဥညါ၀ဲလ႕မုႈမဆါတနံၚအံၚအသိး ကအိဥထီဥ၀ဲ အဂီႈနဥ့လီၚ’ စီၚအဥထီဥနံဥအကစႈဒဥ၀ဲ အိဥမူူကဒီး၀ဲ အနံဥ ၄၀ ဒ္ရသ့းတဂၚအသိးယ ဆီဥထြဲမၚစ႕ၚဟ့ဥကူဥဟ့ဥဖးတႈ ဆူအပ်ဲဥအဘီဥ လ႕အသးအိဥပဏဂ႕ႈပဏက်႕ၚ၀ဲ တႈအိဥမူဒ္ရသ့းသ့ဥတဖဥအသိး အဂီႈနဥ့လီၚ’ ပွၚလ႕အကြဲးနီႈဃဥ စီၚအဥထီဥနံဥ အတႈအိဥမူအိဥဂဲၚအဂ့ႈအက်ိၚ ပွၚစီဆွံ Athanasius စံး၀ဲလ႕ယ စီၚပၚ Constantine ဒဥလဲဥ လ႕ခံကြဲးလံဏဆူစီၚအဥထီဥနံဥအအိဥ လ႕တႈဒိးနဥ့ဘဥအတႈဟ့ဥကူဥဟ့ဥဖး ဘဥဃးဒီးတႈကြႈထြဲပ႕ဆွ႕ထံကီႈအဂီႈနဥ့လီၚ’

စီၚအဥထီဥနံဥအတႈကတိၚ ဆူအပ်ဲဥအဘီဥသ့ဥတဖဥအအိဥတထံဥမ့ႈ၀ဲယ ဖဲစီၚပၚကြဲးလံဏဆူပအိဥအခါ သုတဘဥအိဥဒီးတႈလီၚကမ႕ကမဥတဂ့ၚယ မ့ႈလ႕အမ့ႈ၀ဲစ့ႈကီးပွၚကညီတဂၚအဃိနဥ့လီၚ’ ဘဥဆဥယ မ့ႈလ႕ဎြၚကြဲးနီႈဃဥတႈသိဥတႈသီလ႕ ပွၚကညီသ့ဥတဖဥအသူဥအသးအပူၚယ ဒီးစံးတႈကတိၚတႈဒီးပွၚ ခီဖ်ိအဖိခြါအဃိ အိဥဒီးတႈလီၚကမ႕ကမဥလ႕တႈဂ့ႈအံၚအဃိနဥ့တက့ႈ’

ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ ကြဲးကဒါက့ၚလံဏဆူစီၚပၚ Constantine အအိဥယ ကတိၚဟ့ဥကူဥအီၚဒီးစံး၀ဲလ႕ အသုတဘဥဆိကမိႈတႈအါအါ ဖဲလ႕ဆ႕ကတီႈခ့ခါခဲအံၚအဂီႈတဂ့ၚယ မ့မ့ႈတခီ ႀက႕းလ႕ပွၚအိဥသ့ဥနီႈထီဥ တႈစံဥညီဥလ႕အကဟဲတုၚ၀ဲယ ဒ္သိးပွၚကသ့ဥညါ၀ဲ ထဲဒဥလ႕ခရံဏကစႈတဂၚဧိၚ မ့ႈ၀ဲစီၚပၚအမ့ႈအတီ လ႕တႈလီၚထူလီၚဎိဏအပူၚအဂ့ႈနဥ့လီၚ’

လီၚဂဏလ႕ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥ အိဥမူ၀ဲတုၚအသးအိဥ၀ဲ ၁၀၅ နံဥ ဖဲအသံ၀ဲအကတီႈယ ဒီးမ့ႈ၀ဲဖဲအနံဥ ၃၅၀ ဒီး ၃၅၆ အဘ႕ဥစ႕ၚနဥ့လီၚ’ မ့ႈလ႕အတႈမၚလိဏတႈသ့ဥတဖဥအဃိ အပ်ဲဥအဘီဥခံဂၚ ဘ်႕လီၚ၀ဲအနီႈခိ လ႕တႈခူသူဥအပူၚ ဒီးပွၚတသ့ထံဥသ့ဥညါ အတႈသြဥခိဥအလီႈ လီၚတံႈလီၚဆဲးဘဥနဥ့လီၚ’  

Source: Catholic News Agency